Eenheid in taal en beeld

Ongeveer 60 auteurs hebben al bestaand of nieuw werk geleverd voor deze bibliofiele uitgaven. Sinds kort is de Gauthier Collectionbox verkrijgbaar: vier doosjes met gedichten van Gerrit Komrij, J.A. Deelder, Remco Campert en Charlotte Mutsaers, vormgegeven door Louis Gauthier. Een interview met de maker van deze bijzondere collectie.

Voor MatchBoox-eigenaar Emmanuel van Leeuwe begon het allemaal in de kelder van zijn oom in Frankrijk. Daar maakte hij met de drukpers van zijn oom voor het eerst een luciferboekje dat later de vaste vorm van de MatchBoox zou worden. Ondertussen zijn de kleine kunstwerkjes geëxposeerd in het museum voor moderne kunst in Nîmes en aangekocht door de Franse Nationale Bibliotheek in Parijs en het Centre Pompidou. Voor de nieuwste uitgave kreeg grafisch vormgever, componist en producent Louis Gauthier carte blanche om vier dichters te kiezen.

Oude bekenden

De vormgeving kan echter ook in contrast staan met het gedicht. Het beeld kan in dat geval de lezer verrassen omdat het ingaat tegen de algemene ideeën over het gedicht of de dichter, legt Gauthier uit: ‘Het gedicht “Rotown Magic” van Jules Deelder bijvoorbeeld had ik al gebruikt op de CD die ik met hem heb gemaakt. Ik wilde het toen ook anders dan doen normaal. Geen jazz, waar Jules vaak mee wordt geassocieerd, maar urban, met een rauwe beat en een rauwe gitaar. In vergelijkbare zin wilde ik in het ontwerp voor MatchBoox ook niet op de zwarte toer gaan. Het moest juist optimistisch zijn. Die zonnebril hoort er gewoon bij, maar dan wel rood, groen en blauw, niet zwart en duister. Het moest helemaal andersom.’

Dit is ook het geval bij het gedicht ‘Sodom revisited’ van Charlotte Mutsaers. Een nieuw gedicht van haar dat zowel lijkt te refereren naar Paradise Revisted van John Milton, als het Genesisverhaal over de verdoemde stad Sodom en zijn zondige inwoners die uiteindelijk gestraft worden door God. Vergeleken met dit duistere verhaal zijn de illustraties van Gauthier zeer vrolijk en kleurrijk, met feeërieke bloemen, vlinders, vogels en sierlijke bomen. Gauthier legt uit dat hij juist het liefdesverhaal in het gedicht van Mutsaers wil benadrukken: ‘Als je verliefd bent ervaar je de wereld om je heen in kleur en met vreugde. Ik wilde een optimistisch beeld geven van het gedicht. Twee verliefde mensen bij wie liefde overheerst, geen donkere sfeer met gepijnigde mensen.’

Komrij’s laatste project

Voor Gauthier is het gedicht van Gerrit Komrij het meest dierbaar. Tijdens verschillende gesprekken bracht de dichter zijn gedicht ‘Alles blijft’ ter sprake en Gauthier besloot het te gebruiken voor MatchBoox. Hij nam daarvoor een door Komrij handgeschreven versie van het gedicht over die hij snel op een papiertje had gekrabbeld tijdens de opnames van Dansen op Spijkers. Voordat het ontwerp af was overleed Gerrit Komrij en werd hetzelfde gedicht opgenomen op zijn rouwkaart. In de MatchBoox-versie van het  gedicht staat een achteraf veelbetekende streep onder het laatste woord van het gedicht: ‘je bent een deel van alles / bij je leven / en alles blijft bestaan / wanneer je sterft.’ 

Gauthier: ‘Het is een intens gedicht, met een intens verhaal erachter voor mij. MatchBoox is het laatste project waar Komrij aan meegewerkt heeft. Ik heb het gedicht opgedragen aan Komrij’s partner Charles Hofman, die ik ook goed ken. De silhouetten van paarden zijn een verwijzing naar hem en zijn liefde voor paarden. Ik wilde het ontwerp persoonlijk maken en er respect mee tonen aan Gerrit als creator, artiest, dichter en mens. Ik heb ontzettend veel geleerd van Komrij en MatchBoox was een mooie manier om onze samenwerking af te sluiten.’

Mode

De Gauthier Collection heeft zowel Louis Gauthier als MatchBoox zo enthousiast gemaakt dat er plannen zijn voor meer Gauthierdoosjes: ‘We zijn bezig met een Fashion Collectionbox. Ik heb contact met onder andere Viktor & Rolf en Frans Molenaar. Hoe mooi zou het zijn om een couturier aan het woord te laten en daar beeld bij te ontwerpen? Misschien kunnen er ook foto’s bij, of een stukje stof, of zelfs een monster parfum. Ik ben volop aan het experimenteren, want er is nog zoveel dat in een luciferdoosje past.’