Gerard Reve krijgt waardig afscheid - Een sluier van stilte

Kwam iedereen voor de eredienst voor Gerard Reve? Nu: ze kwamen in ieder geval óók daarvoor. Maar je kijkt toch ook rond naar andere mensen. Of je misschien meneer O., docent Nederlands en Reviaan, ergens kan ontwaren. Hij maakte ons bekend met Reves werk. Tijdens een verloren uurtje op de middelbare school bekende hij ooit eens, dat hij een deurknop gestolen had van het Geheime Landgoed. Toen we dat niet geloofden, toverde hij een houten kistje tevoorschijn, met daarin, op een bedje van fluweel, een glimmende deurknop. Ik keek of die twee studenten filosofie er waren, die op bedevaart naar Greonterp waren geweest, en die hele alinea’s uit Op Weg Naar Het Einde uit het hoofd konden citeren. De schrijver leeft, ik weet het zeker. Bij één of twee middelbare scholieren en onder heel veel studenten. En bij drie of vier prominenten. En een staatssecretaris. Maar Reve was geen Hazes, zoveel is wel duidelijk.

‘Lekker vreten’

Desondanks zat het onbeholpen kerkgebouwtje dus toch stampvol. In blinde hoeken achter pilaren hingen televisies, waarop de minder gelukkig gepositioneerden de mis konden volgen. Die mis werd geleid door pastoor Gabriël Desmaele: een goed spreker, die een mooi beeld schetste van de oude meester in zijn laatste levensjaren. Over zijn Maria-devotie en trouwe kerkbezoek, sinds de verhuizing naar Machelen in 1994. Over Reves latere jaren sprak ook uitgever en familievriend Bert de Groot. Schrijver Erwin Mortier sprak van Reves onmiskenbare invloed op het hedendaags Nederlands, en op ons Reve-liefhebbers. De gevoelens van onbegrip die je voelt als iemand Nader tot U of De Avonden leest en toch niet bekeerd is, verwoordde Mortier met een meewarig: “Blind zijn is niet erg, maar je ziet zo weinig.” Wim Bergmans, die Reve het langste kende, sprak vooral over de jongere jaren, over Teigetje, en later de ménage à trois met Woelrat, over Weert, over ansichten uit Portugal. Als Reve kwam logeren, kookte Bergmans best simpele kost. Andijviestamppot kon rekenen op een welgemeend ‘lekker vreten’.

Toen het over was, was er geen mooie muziek van het leger. Mijn medereiziger en ik haastten ons terug naar het vandalismebestendige bushokje, dat contrasteerde met de modderpoel er omheen. Machelen bouwt aan een beter wegennet. Naast ons liepen twee andere bezoeksters – misschien wel huisvrouwen. Voor ze samen wegslenterden, om Reves huis, dat vlakbij was, te aanschouwen, voerden ze de conversatie, die Reve vaak in treinen en op markten hoorde, maar nooit neergepend kreeg. Je verzint het niet.

“Het was druk, hè? Veel volk.”

“Ja. Je bent volksschrijver of je bent ’t niet, denk ik.” (Stilte.)

“Het was een bijzonder schrijver, hoor. Maar dat zijn ze eigenlijk allemaal, schrijvers… Tenminste, dat vind ik.”

Illustratie bovenaan: Studio Tween