Weer een briljantje van Batelaan

Waarschijnlijk is er maar één in Nederland die dat kan zoals Jetse Batelaan dat kan: een an sich gezapige voorstelling in elkaar zetten die blijft boeien tot het saaie eind, vrijwel voortdurend hilarisch is en een punt maakt door het één te promoten en het omgekeerde uit te lokken. Het geheven vingertje (10+), de nieuwste van Theatergroep Max, is een nieuw briljantje aan Batelaans inmiddels rijk bezette kroon.

Kinderen mogen niet veel. Alle ouders anno nu vinden hun kroost lastig. Maar ja, dat heb je als je ze de hele dag achterna rent om ze terug te fluiten, te vermanen en te bestraffen. Nou, van de actievoerende acteurs van Het geheven vingertje mogen kinderen ook iets niet: geluid maken als er een voorstelling is. En dat krijgen ze nogal duidelijk te horen. De in actie-T-shirts gehulde acteurs roepen dat het zo niet langer kan en dreunen vervolgens de verstoorincidenten van de afgelopen tijd monotoon op als was het een lijst van gesneuvelden.
Wie durft te lachen om het herkenbare gedrag van de actievoerder of om de absurde namen in de voorbeelden van papiertjesgefrommel, stoelleuninggefrutsel, mobieletelefoongerinkel en oudeactrice-ongein kan rekenen op een vermanend “ssst” uit de zaal – niemand die doorheeft dat dat veel irritanter is.
Degene daarentegen die het waagt te niesen, op te staan of z’n mobieltje uit te zetten, kan slechts rekenen op een dodelijke blik vanaf het podium; zeker tijdens de, euh, twee minuten stilte. Normaal gesproken zou de zaal die blik ondersteunen met een leerzaam lesje voor de overtreder, nu wekt het simpele gegeven dat mensen het lef hebben in deze grimmige omstandigheden geluid te maken – toegegeven, soms nerveuze of besmuikte – lachbuien op.

‘Eventjes wat klaarzetten’
Alle lachremmen gaan los als de acteurs aangeven met het toneelstuk te gaan beginnen, ‘eventjes wat gaan klaarzetten’ en vervolgens het decor, een zielig omheind kinderspeeltuintje, volstrekt in elkaar raggen. Niks grappigs aan, zou je zeggen, maar die herrie op de vloer verhult het bulderende geluid uit honderd kelen toch. En zo kunnen beide groepen ongestoord en ongestraft hun gang gaan.
Wat volgt, is het toppunt van tuttigheid aan de hand van uit het leven gegrepen scènes. Mimeacteurs pur sang Marien Jongewaard, Bianca van der Schoot, Willemijn Zevenhuijzen – in zelfs twee hilarische rollen – en Tjebbe Roelofs laten zien hoe boeiend kleine gebaren, gebeurtenissen en bewegingen zijn als je ze optimaal uitvoert. En in de tussentijd drijven zij de spot met het geheven vingertje van grote mensen door te laten zien hoe ze zelf alle regels en fatsoensnormen aan hun laars lappen. Ze gaan vreemd en verwaarlozen hun kinderen, en dat moet allemaal maar normaal zijn.

Wetten van het theater
Het is niet te geloven hoe goed de jonge regisseur Jetse Batelaan de wetten van het theater heeft doorgrond en in deze voorstelling naar believen middelen inzet om het gewenste effect te bereiken. In dit geval: een vervreemdende omkering van dingen die je als heel normaal beschouwt, door dingen zo normaal te brengen dat het weer gek wordt. Op een zodanige manier, dat saai ongelofelijk leuk word. Met als klap op de vuurpijl een effectieve demonstratie van hoe iedereen na een halfuur alweer vergeten is wat hij een halfuur eerder zo belangrijk vond, met garantie op een staande ovatie. Overigens volledig terecht voor deze grootse prestatie.

Voor meer informatie en speellijst, klik hier