Sartre leeft voort in intiem theater
Je ziet graag eens een toneelstuk, met professioneel spel, en je schrikt er niet voor terug een filosofische stelling voorgeschoteld te krijgen. Dan wacht je een goede avond in Theater Het Hof in Arnhem. Dit is intiem theater: een kleine zaal, een bar tegenover het toneel en daar tussenin tafeltjes met prettige stoelen en een acteur die de toeschouwers welkom heet. En Huis Clos van Jean-Paul Sartre wordt prima neergezet door Theater Het Hof. Geen poespas, want het gaat hen om het verhaal en haar uitgangspunt: “de hel, dat zijn de anderen”.
In het gedachtegoed van Sartres existentialisme is de ander degene die je vrijheid beperkt. Of eigenlijk doet de blik van de ander dat, die pint je vast. In de ogen van de ander ben je namelijk altijd een ‘object’; ‘een chauffeur’, ‘een bakker’, ‘een voorbijganger’. Om te ontkomen aan die fixerende blik is volgens Sartre maar één manier: die blik weerstaan en de ander op jouw beurt tot jouw object maken. Dat laatste is dan ook wat hij zijn personages in Huis Clos laat doen.
Welkom in de hel
~
Inez, Estelle en José zijn alledrie net overleden. Eén voor één worden zij door een bediende een kamer binnengeleid. Ze krijgen fragmenten te zien van hoe het leven zonder hen verder gaat. Door deze beelden realiseren zij zich dat hun invloed op hun oude omgeving voorgoed voorbij is. Nu oude bekenden hen niet meer zien, brengt dat hun bestaansrecht – of het gevoel dat ze bestaan – aan het wankelen. De enigen die hen nog wel kunnen zien, zijn de twee andere personen in de gesloten kamer. Hun aanvankelijk naar binnen gekeerde blik begint zich zodoende meer en meer te concentreren op de ander. De ander wordt een middel om de grip op het zelfbeeld weer terug te krijgen. Dit doet de emoties in de gesloten kamer hoog oplopen. Totdat de deur plotseling wijd open vliegt… De keuze is nu aan hen; weglopen of blijven. Hiermee accentueert Sartre de kern van zijn ideeën; een mens heeft altijd een keuze, en draagt dus ook eigen verantwoordelijkheid voor de loop van de gebeurtenissen.
Theater in dienst van het stuk
Huis Clos past goed in het repertoire van Theater Het Hof. Ze kiezen voor hun voorstellingen toneelteksten uit het wereldrepertoire op basis van kwaliteit en toegankelijkheid. Deze zetten zij centraal en laten bijzondere aandachtspunten in spel of decor achterwege. De focus ligt volledig op de personages, op hun innerlijke strijd en onderlinge verhoudingen. Het decor bestaat uit de basale benodigdheden voor het stuk; drie banken, een muur, een beeldje op een statief en een trap naar een deur. Het ziet er verzorgd uit; mooi en degelijk. Maar verder is een kamer uiteindelijk maar een kamer. Spel en decor worden beide in dienst van het stuk gesteld. Het is dus niet zozeer vernieuwend theater wat zij bieden, maar onderhoudend.
Sfeer en kwaliteit
Het is het ’totaalplaatje’ wat een bezoek aan Theater Het Hof aantrekkelijk maakt. Er is de kleine sfeervolle zaal, het kwalitatief goede toneelstuk en -spel en de informele sfeer. Samen maken zij de avond. Vrij exclusief bovendien, want zij spelen bijna alleen in eigen huis. En voor wie een intieme theateravond weet te waarderen, is een reisje naar Theater Het Hof in Arnhem zeker de moeite waard.
Huis Clos is nog t/m zondag 2 juli te zien. Klik hier voor een uitgebreide speellijst.
