tgECHO - Stel je bent een koe - Hij stikt, hij braakt, hij gilt

Ook al doet de titel van de voorstelling Stel je bent een koe van tgECHO je misschien denken aan een kindervoorstelling, in werkelijkheid is het een theatraal manifest tegen de bio-industrie en het eten van vlees. En dat is een lastig genre omdat er een balans moet worden gezicht tussen het theatrale aspect van de voorstelling en de betogende vorm van het manifest. Daarbovenop loop je als theatermaker het risico om een deel van je publiek van je te vervreemden als je ze belerend of moraliserend toespreekt. Ook ikzelf schiet soms in de puberale reflex om juist datgene te willen doen wat het opgeheven vingertje mij verbiedt. Tijdens de voorstelling worstelde ik met dat gevoel, juist ook omdat ik het zelf eens ben met het standpunt dat de wereld er beter uit zou zien als meer mensen ervoor zouden kiezen om geen vlees meer te eten.Op welk punt op de schaal van manifest tot theater bevindt deze voorstelling zich dan? Het bij vlagen harde en fysieke spel levert mooie theatrale beelden op, waarbij met enge varkensmaskers en roze latexjurkjes de vergelijking tussen mens en dier wordt gemaakt. Maar tegelijkertijd zijn er twee lange momenten in de voorstelling waar bordjes met leuzen die direct van de site van Wakker Dier lijken te komen zonder enige ironie naar het publiek omhoog worden gehouden. Dat varieert van cijfers van het aantal dieren in de Nederlandse bio-industrie (ruim in de miljoenen) tot de kreet ‘Een lijk = een lijk, vlees = vlees’.

Op zulke momenten voel je je als publiek nauwelijks serieus genomen. Een varken heeft het IQ van een kind van vijf, zo leren we tijdens de voorstelling, maar de gemiddelde theaterbezoeker zit toch wel op een hoger niveau. Sterker nog, waarschijnlijk kent deze bezoeker de meeste feiten over de bio-industrie al (het antwoord van een van de makers daarop: ‘In een voorstelling over de liefde leer je in principe ook niks nieuws’). De meeste scenes gaan net iets te lang door nadat ze hun punt hebben gemaakt om interessant en scherp te blijven, ondanks het energieke en knappe spel van de twee performers. Je bent ook niet murw geslagen door de lange opsomming van gegevens over het massale dierenleed, Stel je bent een koe is geen emotioneel bombardement.

Theatraal manifest
Langs welke lat moet je een theatraal manifest leggen? Er gelden duidelijk andere criteria dan bij andere theatergenres, omdat de makers zich ook een ander doel stellen: ze willen hun publiek niet alleen tot nadenken aanzetten, maar echt overtuigen van hun standpunt. We moeten ons bijvoorbeeld met de ogen dicht voorstellen hoe het is om zelf een slachtvarken te zijn. Wij worden zo aangesproken op ons vermogen tot verbeelding en empathie. De mensen die dat niet kunnen worden psychopaten genoemd, mensen die er niet voor open willen staan zijn onwetend. Was het maar zo simpel, dan liep iedere vleesetende bezoeker van Stel je bent een koe als vegetariër weer de schouwburg uit.