Servaes Nelissen zoekt de grenzen op

Nelissen voert in De Broekophouder het personage Ron Scherpenzeel op. Scherpenzeel is een spindoctor in crisis: een vermoedelijke escapade met de vriendin van zijn dochter Eline zorgt ervoor dat hij nu werkeloos thuiszit, zonder zijn vrouw Elsemieke. In zijn nieuwe appartement staat tussen de verhuisdozen een oude koffer. Vroeger wist hij met zijn handpop Norbert op de Holland Amerika Lijn de zalen te vervoeren. Na twintig jaar wordt het tijd de koffer met Norbert weer te openen.

Op het verkeerde been

Norbert is kwaad: waarom heeft Ron hem zo lang in de koffer opgesloten laten zitten? Zijn felle onbeschaamdheid maakt van Norbert een heerlijk alter ego. Met kleine aanpassingen in kleding verandert de pop echter net zo gemakkelijk in Scherpenzeels dementerende moeder, zijn dochter Eline en zijn ex-vrouw Elsemieke. Nelissen geeft door zijn virtuoze spel de poppen meteen een eigen karakter; het hoofd van papier-maché krijgt zelfs gezichtsuitdrukkingen. Bovendien wisselt Nelissen prachtig verstilde momenten af met geestige, slapstickachtige scènes, zoals het gevecht om Norbert uiteindelijk weer in de koffer te krijgen.

De scheidslijn tussen het personage Scherpenzeel en de acteur Nelissen is dun. Het eerste moment dat de spindoctor verschijnt wordt nog aangegeven door een duidelijke lichtwissel. Maar hun toon, kostuum en manier van bewegen verschillen nauwelijks van elkaar. Zelfs pop Norbert lijkt op zijn ‘schepper’. De onduidelijkheid van de grenzen tussen acteur en personage geeft De Broekophouder een gelaagdheid die de toeschouwer steeds op het verkeerde been zet. De afwisseling tussen acteur, personage en alter ego’s is subtiel verweven zodat de spanning tot op het einde toe voelbaar blijft. Na het vermoorden van Norbert krimpt Ron Scherpenzeel tot popformaat en valt in zijn eigen bus met verf. Norbert komt echter weer tot leven in de armen van Nelissen, want een pop sterft natuurlijk nooit.

Plat vermaak niet nodig

Er zijn momenten waarop de zorgvuldig opgebouwde regie – eindregie Gienke Deuten van de Firma Rieks Swarte – uit de bocht vliegt. Het is niet altijd duidelijk wat de functie van de liedjes is (ontroering, ironie of vermaak?), en de seksuele handelingen zijn wel erg expliciet. Wat is het doel van de seksscène tussen personage en pop? Speelt Nelissen hier met het gegeven dat de buikspreekacts van vroeger die ook gebruikten? Tja, dat platte vermaak heb je toch niet nodig, als je door klein ambachtelijk poppenspel in één scène een volledig beeld van de relatie tussen een dementerende moeder en haar zoon op kan roepen.

Voor de zomerfestivals De Parade en Boulevard Den Bosch wordt een verkorte versie van De Broekophouder gemaakt. De Broekophouder wordt nog gespeeld tot 26 augustus 2012.