Betoverend labyrint

Cassiers en literatuur gaan goed samen. Hij werkte al eerder met teksten van o.a. Duras, Tolstoj en Rushdie. Maar zijn eigenzinnige multimediale aanpak komt in deze serie van vier voorstellingen wel heel goed tot zijn recht. Proust 1: de kant van Swann bracht de kindertijd van Marcel tot leven. Proust 2: de kant van Albertine verhaalde van een jeugdliefde. In dit derde deel wordt Marcel ingewijd in het sociale leven van de Parijse salons. De excentrieke Baron de Charlus is Marcels gids in de ontgoochelende wereld van grootsheid en verval, verfijning en obsceniteit.

Huiveringwekkende elegantie

Deze decadente wereld van de aristocratische kringen is doordrenkt van roddel en achterklap, rigide hypocriete sociale codes en erotiek. De personages zweven in hun huiveringwekkende schoonheid als open bloemen om elkaar heen, wachtend op bevruchting. Achter de elegantie gaat de wreedheid schuil, de oorlogsdreiging, nietsontziende vernietiging en duistere paringsrituelen. Joop Keesmaat verleidt je overtuigend als de charismatische en sadomasochistische Baron. Marlies Heuer lijkt met blauw bloed in haar aderen over de planken te glijden als de ongenaakbare Madame de Guermantes. En Eelco Smits krijgt als de jonge onwetende Marcel mooi tegenspel van Paul Kooij die de volwassen Marcel gestalte geeft.

Gelaagde werkelijkheid

Een nagenoeg leeg toneel met enkel de prachtig gekostumeerde spelers, en de videoprojecties – niet meer weg te denken uit het werk van Cassiers – geven de voorstelling een betoverende abstractie. De indrukwekkende en soms vervreemdende filmbeelden geven het sterke spel van de acteurs nog een extra dimensie. Geprojecteerde teksten roepen daarbij eigen beelden en geluiden op. Soms tonen de videobeelden een live-registratie van het spel op het toneel, soms ook spelen de acteurs op het podium synchroon aan een geprojecteerde scène zodat je je steeds afvraagt wat werkelijk is en wat niet. En wat het woord werkelijkheid eigenlijk precies betekent, in het theater en daarbuiten. Een heel Proustiaanse vraag.

Zuivere muziek

Proust zou zich in de loop van zijn leven steeds meer terugtrekken om in eenzaamheid onophoudelijk te kunnen schrijven. In Proust 4: de kant van Marcel zullen we daar vast meer van gaan vernemen. Maar de roep om zuiverheid klinkt in dit deel vol wereldse verwikkelingen al door in de hemelse muziek van Bach, gezongen door zeven kleine zwartfluwelen engelen van het Rotterdamse Jongenskoor.

Wonderschone zoektocht

Cassiers wil je met zijn voorstellingen niet zozeer een kant op sturen, maar je eerder een palet aanbieden van muziek, woorden en beelden waarmee je je eigen weg kunt zoeken en je eigen verhaal kunt vinden. Met dit wonderschone labyrint maakt hij die zoektocht wel heel erg aangenaam. Gaat dat zien. En vergeet de tijd.

Proust 3: De kant van Charlus speelt in reprise tot en met 19 februari 2005. Proust 4: De kant van Marcel zal spelen van 4 mei tot en met 19 juni 2005. Een Proustmarathon (deel 1 t/m 4 achter elkaar) is nog te zien op het Holland Festival in Amsterdam van 2 t/m 5 juni 2005.