Nieuw Utrechts Toneel maakt een geschiedenis
Wanneer Floor Leene op een dag in de boekenkast van haar grootmoeder neust, valt haar oog op een kistje dat ze nooit eerder gezien heeft.
In het kistje blijken tien brieven in te zitten. Ze zijn geschreven door vijf verschillende schrijvers en bespreken allemaal dezelfde gebeurtenis uit 1923. In een rustig decor dat de indruk van vergeelde foto’s wekt onthult Floor samen met haar medespeler Greg Nottrot een geheim dat 92 jaar lang goed bewaard leek te zijn. Greg haalt de vader van de geschiedschrijving Herodotus aan, die al begreep dat echte objectiviteit niet bestaat, en stelt dat geschiedenis voor de ene helft wordt bepaald door de feiten en voor de andere helft door de geschiedschrijvers. Bovendien zou je een bron pas op waarde kunnen inschatten wanneer je deze goed kent. Dit laatste blijkt een legitiem excuus om tijdens de voorstelling ook Floor en Greg beter te leren kennen om zo de objectiviteit van hun verhaal zoveel mogelijk te kunnen waarborgen.
Floor raakt na haar vondst verwikkeld in het verhaal van Mies: een ongetrouwde vrouw van 31 jaar die op vroege leeftijd haar moeder heeft verloren en nu bij haar vader woont om hem te verzorgen. Mies’ leven neemt een onverwachte wending wanneer zij op slag verliefd wordt op de aantrekkelijke autoverkoper Cornelis en zij, zonder dat iemand het ook maar doorheeft, zwanger wordt van zijn bastaarddochter Marie. Onwetendheid en naïviteit lijken hand in hand te gaan wanneer uit de brieven blijkt dat zelfs zij zich pas bewust werd van haar zwangerschap ten tijde van de verschrikkelijke nacht waarin zij moest bevallen. Bestraft worden moeder en kind naar de St. Magdalena Stichting in Breda gebracht om deze schandalige geschiedenis zo goed als kan te verhuizen.
‘Dan nu de geschiedenis.’
De verhalende geschiedenis van Floor en Greg baseert zich zeker op feiten. Ze putten niet enkel uit de brieven, maar schetsen ook een beeld van de geschiedenis door middel van foto’s die zij uiteen stallen op schildersezels. Wanneer de ingewikkelde stamboom van de tandartsenfamilie van Floor en Mies wordt gepresenteerd, doet dit haast denken aan een lesje Griekse mythologie. Daarnaast doet het duo ook een beroep op verschillende literaire bronnen om een beeld te schetsen van dat wat wellicht Mies’ grootste vijand was: haar tijdsgeest. Mies leefde in een tijd van grote vernieuwingen en uitvindingen waarin de rol van de vrouw een ware metamorfose onderging. De korsetten werden aan de kant gegooid en de vrouw ontpopte zich tot een jongensmeisje en een hard werkende femme fatale. Tegelijkertijd werd aan diezelfde vrouw het begrip ‘hysterie’ gekoppeld en ontstond er een grote angst en weerstand voor deze anarchistische vrouwen met korte haren die ineens van alles wilden en broeken gingen dragen.
Scherp spel
De verschillende interpretaties en het gemak waarmee Floor en Greg in de verschillende personages lijken te schieten, houden de toeschouwer scherp en laten de geschiedenis tot leven komen. Feit en fictie lopen naadloos in elkaar over en worden aangevuld met persoonlijke verhalen. Dit levert soms treffende overeenkomsten op: zo kregen Floor en Mies op dezelfde leeftijd hun dochtertje, hebben zij beide een zwak voor autoverkopers en schelen ze precies 90 jaar en één dag. Daarnaast wordt juist een schrijnend contrast voelbaar wanneer Floor vertelt over hoe liefdevol zij werd ontvangen na haar bevalling en hoe gezellig haar ziekenhuiservaring was. Haar positieve herinnering staat haaks op de bijna fatale bevalling van Mies en haar verstoting.
Schitterende archeologische vondsten
Geheim speelt in Castellum Hoge Woerd, een historische plek waar de restanten van een Romeins fort in de grond zijn aangetroffen. Hierop wordt momenteel het fort opnieuw gebouwd. Dit element van verder bouwen op de geschiedenis maakt de locatie natuurlijk uitermate geschikt voor deze voorstelling. Ook het aansluitende driegangendiner blijkt een voltreffer: volgens recept van over-over-over-overgrootmoeder krijgt het publiek heerlijke smaken uit het verleden voorgeschoteld terwijl eenieder op verzoek geheime briefjes schrijft die over precies 90 jaar en één dag gelezen mogen worden. Tijdens de epiloog wordt de toeschouwer zelf overgeleverd aan speculatie: waar was Cornelis al die tijd en hoe liep het af met Mies en Marie? Voordat Floor en Greg de antwoorden hierop met ons delen, wordt iedereen uitgenodigd om eerst hardop mee te denken. Er heerst een broederlijke sfeer en onze fantasie wordt uitgeschreven en getekend op de ondervloer van het theater. Ons geheim zal hierop worden bewaard wanneer de uiteindelijke vloer zal worden gelegd. Onze geheime briefjes in het kistje worden begraven in de historische grond van het Castellum om daar bewaard te blijven tot ze worden opgegraven door het stadsarchief. Deze poëtische versmelting van verleden, heden en toekomst maakt de voorstelling tot een unieke ervaring.
