Theater / Voorstelling

Een wat saaie komedie over de dood

recensie: Vrede

‘Ik zou zo graag eens iets goeds over hem willen denken, iets aardigs, iets positiefs, maar, godverdomme, het gaat niet.’ Over de doden niets dan goed, luidt een bekend Nederlands spreekwoord, maar zus Vera (Monique Kuijpers) weet niets positiefs te bedenken over haar gestorven broer. Hysterisch verwijt ze hem dat ze altijd in zijn schaduw moest staan en dat, zelfs nu hij dood is, hij nog steeds altijd het middelpunt is.

De vraag die centraal staat in de voorstelling Vrede van het gezelschap Keesen&Co is hoe het leven nu verder moet als een broer, zwager of geliefde is gestorven. Rond het opgebaarde lichaam van de man in de woonkamer komen zijn naasten samen en ze maken ruzie. De twisten gaan over de plek die de nabestaanden zelf innamen in het leven van de overledene. Er worden traumatische herinneringen aan vroeger opgehaald. Niets gezamenlijk rouwen met respect in rust en vrede.

Spanning

~

Waar de zus vooral vindt dat ze veel tekort is gekomen in het leven door haar broer, is echtgenoot Broes (Reinout Bussemaker) vooral bezig de sfeer in het huis een beetje dragelijk te houden. Hij bemiddelt bij aanvaringen tussen de aanwezigen. Het is duidelijk dat vluchten in oppervlakkigheden (de woordjes ‘Och nou ja’ vallen veel) voor hem de voorkeur heeft. Voor de kersverse homoseksuele weduwenaar Awram (Wim Bouwens) was zijn vriend zijn alles. Ondanks het maanden durende ziektebed is zijn dood toch hard aangekomen.

De spanning in het huis is om te snijden omdat Awram, Vera en Broes elkaar nooit hebben gemogen en ook nooit zullen mogen. De situatie verergert als ook ex-geliefde Ster (Xander Straat) van de overledene op het toneel verschijnt. Het blijkt dat de twee mannen altijd contact met elkaar zijn blijven houden en dat weduwenaar hier geen weet van had. Dat steekt en oude littekens worden weer wonden.

Pop?

~


Het toneelbeeld wordt bepaald door de dode man op het podium. Is het een acteur of een pop? Dat is de vraag die tijdens de gehele voorstelling door het hoofd blijft spelen. Angstvallig wordt hij in de gaten gehouden om te kijken of hij op een ademhaling is te betrappen of een ader ergens klopt. Maar nee, niets. Pas na de voorstelling komt de man, in het tekstboekje toepasselijk de dode genoemd, tot leven. Het is dus wel een acteur.

Hiermee is meteen het meest intrigerende element van de voorstelling beschreven. Na een heftig begin van de voorstelling waarin de dood moet worden verwerkt en emoties nog rauw aan de oppervlakte liggen, zakt het tempo na ongeveer de helft van de voorstelling in. Door het voortdurend spuien van eigen leed en het steeds naar voren brengen van dezelfde voorspelbare gezichtspunten verliest het stuk spanning. Vrede verzandt in herhalingen, waar het beste maar snel een einde aan kan komen.

Lichtpuntjes

Een belangrijk element in het verhaal is de komst van de ex-geliefde, die zonder medeweten van iemand altijd via mail- en sms-contact is blijven houden met de overledene. Maar ook deze wending die voor vuurwerk had kunnen zorgen, weet het stuk geen vaart te geven. Zowel de weduwenaar als de ex-geliefde roepen bij elkaar geen sterke emoties op en het stuk kabbelt voort. De verwachting wordt niet waargemaakt.

Lichtpuntjes in het stuk zijn de acteurs Kuijpers en Bussemaker. Vera is het stereotype van hysterische en emotioneel geblokkeerde vrouw. Haar stemmingwisselingen en neurotische gebaartjes zorgen voor vaart in de statische voorstelling. Hoewel soms iets te sterk aangezet, zijn de hysterische aanvallen, afgewisseld met beledigd zwijgen, een genoegen om naar te kijken. Ook de sterk acterende Bussemaker imponeert. Hij weet zelfs zwijgend en zittend aan de zijlaan non-verbaal nog steeds sterk aanwezig te zijn.

Vrede heeft als ondertitel ‘een komedie over rouwverwerking’. Het is dan toch jammer dat het nergens grappig wil worden.

De voorstelling speelt nog tot 18 februari 2007. Klik hier voor de speellijst.