Humor, maar niet altijd om te lachen

De kans dat er veel Duitsers te vinden zijn die om de verzameling sketches op Das Deutsche Band kunnen lachen is dan ook nihil. Het inmiddels ter ziele gegane driemanschap stond bekend om zijn anarchistische en absurdistische humor: humor voor gevorderden, vaak zonder een duidelijke clou. Het persbericht aan de vooravond van de eerste uitzending van Jiskeftet spreekt wat dat betreft boekdelen: “Jiskefet is om te lachen maar zeker ook om verwondering te wekken en verwarring te stichten.” De antihumor uit de vuilnisbak ‘vervuilde’ 15 jaar de kijkbuis.

Don’t mention the war

Rode draad in het oeuvre van Michiel Romeyn, Kees Prins en Herman Koch is de terugkerende spot met Duitsers en met name het militaristische verleden van onze oosterburen. Met het oog op het laatste is het niet opvallend dat de hoofdmoot van deze compilatie gevormd wordt door het duo Günter en Wolfgang. Twee mannen getooid in een Duits legeruniform die “na een klein conflict tussen de Nederlandse en Duitse regering” in ons land zijn blijven hangen. Het doet denken aan een hilarische aflevering van Fawlty Towers waarin John Cleese te pas en te onpas zijn personeel herinnert toch vooral niet over de oorlog te beginnen om het zelf bij herhaling wel te doen. Waar het in de rest van de wereld gemeengoed is geworden om de draak te steken met de uitbreidingsdrang van Hitler, is dit in Duitsland nog steeds not done. Hoe dan ook beter met Duitsers de spot te drijven en gewag te maken van hun vermeende gebrek aan humor dan door grappen over de oorlog te maken?

Een potje moffen pesten

Het is tekenend voor Das Deutsche Band. Waar Jiskefets onderwerpen vaak intelligent in elkaar steken, wordt het met het onderwerp Duitsers al snel een potje moffen pesten. Banale en makkelijke parodieën van Derrick en Prins Bernhard zijn veelal niet meer dan een eenvoudige gimmick. De Zuid-Duitse humor is, hoe kan het ook anders, niet leuk en de Duitse dieren marcheren zeer luidruchtig door hun doos. Dit vertelt echter niet het hele verhaal van deze dvd. Veel meer dan in de hitseries De Lullo’s, Debiteuren/Crediteuren of Sint-Hubertusberg is hier het rauwe Jiskefet te zien. Das Deutsche Band laat het recalcitrante trio zien dat compromisloos de grenzen van humor opzoekt en oprekt.

Lachen?

Das Deutsche band bevat een verzameling sketches van wisselend niveau en met wisselende insteek. Over het geheel genomen is er veel ruimte voor het stichten van verwarring, een aantal keer voor verwondering en slechts af en toe om te schaterlachen. Alleen een echte fan zal de gehele dvd kunnen waarderen. Een ander zal het na het kijken van deze dvd vooral opvallen dat Jiskefet een hoop ‘rare’ dingen heeft gedaan. Het is nog maar de vraag of de heren zelf de achterliggende gedachte van veel van hun werk hebben begrepen. Oud-president van de Verenigde Staten Harry Truman deed ooit de uitspraak: If you can’t convince them, confuse them. Het is een gebod dat Jiskefet tot zijn streven heeft gemaakt.