The Jew fluoresceert er op los

Een aardige kerel is ‘ie niet, die Barabas. De hoofdpersoon van The Jew gaat letterlijk over lijken. Hij zet partijen tegen elkaar op, schrikt niet terug voor moord en laat zelfs zijn eigen dochter ombrengen, als hij daar baat bij heeft. En uiteindelijk legt een betrapte Barabas, opgejaagd door woedende vijanden, het loodje. The Jew klinkt misschien als een zwaar stuk, maar verrassend genoeg is het dat, in handen van Dood Paard en Mundo Perfeito, niet. De voorstelling is bijzonder kleurrijk, zowel in acteerstijl als decor, en aan actie ontbreekt het geen moment.

Een hutje en een fluorescerend zwemvest

The Jew begint in alle rust. Het decor, een houten hut op een eiland van pallets, wordt plank voor plank opgebouwd door de acteurs. Het is een hypnotiserend tafereel: de latjes die in stapeltje worden neergelegd, de acteurs aan weerszijden van het huisje-in-wording, druk in beweging, de hut die stukje bij beetje groeit. Tot slot een golfplaat over de linkerzijde, als dak. Dan is plots een verandering in sfeer voelbaar. Dit begint wanneer de jaloezieën, die als deur dienen, nét niet passen. Eén acteur frunnikt, een ander schiet te hulp. Wat volgt is een komische, onhandige scène. Dit moment blijkt een breekpunt. De rust is voorgoed verdwenen. Het sobere huis wordt bekleed met fluorescerende attributen, met een zwemvest, wat pylonen, een speelgoedauto en kratten. Totaal willekeurige objecten, zo lijkt het, alleen gekozen op hun feloranje/roze kleur. En dan nog zo’n breekpunt: na een grotendeels zwijgende start, begint de tekst. Vanaf dat moment is stilte zeldzaam.

Kuno Bakker zet vol overtuiging en beweging de titelrol van de Joodse Barabas neer. Zijn spel is ontzettend energiek. Zelfs als hij van het hutje valt en over een krat struikelt, is hij onstuitbaar. Hij is de belichaming van de voorstelling: een tomeloze golf van beeld en geluid. Het luchtige spel van alle acteurs, met een constante zweem van overacting, bezorgt het publiek glimmende oogjes.

Bedolven onder van alles

Er gebeurt zó veel tegelijk op de vlakke vloer van het Groningse Grand Theatre dat verveling onmogelijk lijkt. Lijkt, want twee uur is toch wat lang. De stortvloed aan Engelse woorden, hoewel ondersteund door ondertiteling, begint langzaam betekenisloos te worden. Zelfs een overdaad aan prikkels kan blijkbaar vervelen. In het laatste half uur van de voorstelling zitten zeker drie momenten waarop het stuk zijn einde bereikt lijkt te hebben. Toch gaat het door. De voorstelling grijpt haar publiek in het begin stevig vast, maar verliest deze greep tegen het einde toch weer een beetje. Heel langzaam glipt de concentratie weg en verliest de voorstelling gedeeltelijk haar kracht. Daarnaast raakt het verhaal van de Joodse handelaar, de dialogen – eigenlijk al het tekstuele van de voorstelling, enigszins ondergesneeuwd door de uitbundige vorm.

The Jew is absoluut overweldigend en sommige moment zijn ronduit hilarisch. Het spel is sterk en de energie plus het ruimtegebruik zijn groots. Geen hoekje van het toneel, geen attribuut blijft onbenut. De acteurs lijken toe te werken naar totale vernietiging van het decor. Zo gooien twee vechtersbazen elkaar, in slowmotion, de meest uiteenlopende voorwerpen naar het hoofd. Ze proberen elkaar af te slachten met een bladblazer, een slinger, een pylon. En wat er tegen het einde nog niet op de grond ligt, wordt meegetrokken in een sterfscène of krijgt een nonchalant duwtje van een passant. Niets blijft overeind. Behalve de voorstelling. Want ondanks de lengte, het iets te lange doorsudderen, is The Jew zonder twijfel een boeiende productie. En Kuno Bakker als Barabas in dat oranje zwemvest, scheldend ondersteboven aan een balk – die is sowieso onvergetelijk.