Rotterdam begint hier!

In de onderste regionen van het robuuste Timmerhuis van architect Rem Koolhaas, de nieuwbouw achter de Coolsingel, is het Museum Rotterdam neergestreken. Na jaren rondzwerven op diverse locaties in de stad is de permanente huisvesting een ware verademing: een vaste, centraal gelegen plek in een geweldig ‘Rotterdams’ gebouw, waardoor het belang van dit museum extra benadrukt wordt.

Kamen Vladimirov

Rotterdammers en hun stad – @Museum Rotterdam

Er zijn drie min of meer permanente tentoonstellingen te zien in het museum. De uitnodigende opstelling Rotterdammers en hun stad is een ontmoeting met een gevarieerd aantal stadsbewoners. Rondom grote standbeelden van deze ‘iconische’ personen geeft een dynamisch overzicht blijk van hun bijzondere verbinding met de stad. Bij de van oorsprong Bulgaarse bouwvakker Kamen Vladimirov wordt een compleet beeld geschetst van zijn leven: door werk en familie verankerd in Rotterdam, Feyenoord-aanhanger en trouwe kerkganger. Een mooi filmpje – geprojecteerd in de opgestelde bestelbus van Kamen – laat goed zien hoe deze ‘nieuwe Rotterdammer’ onderdeel is geworden van de havenstad, maar ook trouw blijft aan zijn wortels.

Geschiedenis van de stad – @Museum Rotterdam

De tentoonstelling Geschiedenis van de stad vormt het hart van de grote ruimte. In een reeks opengewerkte zeecontainers zijn de verschillende tijdvakken verbeeld die kenmerkend zijn voor de ontwikkeling van Rotterdam. Als in een grote kijkdoos wordt de loop van de geschiedenis zichtbaar gemaakt. Geen overdaad aan artefacten, maar een beknopte selectie boeiende voorwerpen die, zelfstandig of in onderlinge samenhang, de kijker meenemen in een avontuurlijke reis door de tijd. Van de eerste bewoning van het Maasmondgebied tienduizend jaar geleden en de middeleeuwse ontplooiing, via de welvarende koopmansstad en industriële havenontwikkeling, naar het verwoestende bombardement en de daaropvolgende wederopbouw. Voor de snelle bezoeker is een quickscan mogelijk, voor wie meer wil weten zijn de goedwerkende digitale toevoegingen een prima middel tot verdieping.

Maagdelijke speeltuin

De nieuwe stad – @Museum Rotterdam

In het bovenliggende gedeelte van de museumruimte is de tentoonstelling De nieuwe stad te zien. Hier staat de wederopbouw van Rotterdam – na het bombardement van 1940 – centraal in een opstelling die door een enorme maquette wordt gedomineerd. Ambitie neemt al snel de overhand in een stad die grotendeels verwoest is: Rotterdam anno 1945 is een haast maagdelijke speeltuin voor stadsplanners en architecten. In De nieuwe stad is de kracht van die vooruitgang voelbaar in de vele foto’s die vooral terugkijken, naast de planmatige tekeningen die een nieuwe toekomst moeten duiden. De maquette uit de jaren vijftig laat op niet mis te verstane wijze zien wat men met de stad van plan was. Een groot deel daarvan is inmiddels verwezenlijkt, maar veel plannen hebben – godzijdank – de tekentafel niet verlaten.

Als afsluiting van dit driedelige pandemonium vol historie, visie en verwachting is op een originele wijze een plek van bezinning gemaakt. Hier kunnen bezoekers, Rotterdammer of niet, een reactie geven en een boodschap achterlaten: wat vinden we nou eigenlijk van deze stad? De toestroom van toeristen neemt handoverhand toe, de stad staat wereldwijd in de toptien van meest populaire steden en zelfs Amsterdammers overwegen massaal om (goedkoper) in Rotterdam te komen wonen. Is dit een ontwikkeling die Rotterdam kan behappen?

Eén ding is zeker: de stad blijft een continue bewegend organisme dat nooit voor één gat te vangen is. Er is geen sprake van een gecentraliseerde opbouw – er is domweg geen centrum te vinden in Rotterdam – dus bewegen de vele onderdelen zich naast en langs elkaar. In een zo groot mogelijke harmonie wordt getracht de stad op vele vlakken tegelijk op te stuwen in de vaart der volkeren. En dat lukt aardig, zowel in verleden als in heden, en is allemaal te zien in dit niet te versmaden Museum Rotterdam.