Flauwe doch grappige knipoog naar de gepolijste theaterwereld

De naam windt er geen doekjes om: in deze voorstelling gaat alles fout, perfect getimed fout. Een amateurgezelschap, bestaande uit winkeliers, sluit jaarlijks haar feestweek af met een toneelstuk. Ditmaal kiezen ze voor The murder at Haversham Manor, een detectiveachtige thriller à la Agatha Christie’s Poirot. De ‘Poirot’ in dit toneelstuk is de voorzitter van het gezelschap (Bas Hoeflaak), die zich met een pijp en vergrootglas een echte inspecteur waant. Al vanaf minuut één wordt zijn personage aangedikt met een vettig lachje, een grijns die gedurende het toneelstuk langzaam in een grimas verandert. Want tjonge jonge, wat gaat er veel mis in het toneelstuk. De eerste scène maakt inzichtelijk hoe belangrijk timing binnen een toneelstuk is: keer op keer is de geluids-/lichttechnicus te laat met het toevoegen van een duister licht of spannend muziekje, waardoor de spelers extra sukkelig overkomen. Het decor blijft steevast hetzelfde: een ouderwetse, chique aandoende woonkamer met kroonluchter, schoorsteen en ander kostbaar meubilair. Op de canapé rust het lichaam van Charles Haversham (Frieda Barnhard), de here des huizes. ‘Vermoord’, verkondigt de inspecteur, tot grote schrik van zijn verloofde Florence Colleymoore (Tina de Bruin), broer Cecil (‘Sessel’) Haversham (Rop Verheijen), Florence’ broer Thomas Colleymoore (Ergun Simsek) en butler Perkins (André Dongelmans).

Inside jokes

Het belooft allesbehalve een klassieke ‘Whodunit?’ te worden. Door de continue stommiteiten, worden grootse geheimen te vroeg verklapt, ontbreken attributen (en erger: spelers op de vloer) en wordt het decor meerdere malen gesloopt. Daarnaast worden zinnen over en over en over gespeeld totdat iemand zijn zin herinnert en moeten zelfs de technici inspringen om rollen te vervangen (o.a. Anne-Marie Jung). Het verhaal is uiteindelijk bijzaak – hoewel het een verrassende ontknoping kent. Deze voorstelling is een parodie op theater als kunstvorm. Deze voorstelling geeft een kijkje achter de schermen van een voorstelling, over hoe gepolijst en vlot alles achter het toneeldoek moet verlopen om een goede show neer te zetten. Als de spelers ‘per ongeluk’ de regieaanwijzingen als tekst voorlezen (‘AF!’), roepen en tekst of woorden verkeerd spellen (‘verdonkere-mannen’), moet dit worden beschouwd als een subtiele inside joke over de theaterwereld. Ook stapt de winkelier die Thomas Colleymoore speelt af en toe uit zijn rol en begint dan vervolgens in het Turks te schelden. Hier doorbreekt een acteur die een amateurspeler speelt, de zogenaamde ‘vierde wand’. Naast zulke grapjes, die niet meteen met het blote oog zijn waar te nemen, zijn er ook veel expliciete grappen. Zo gooit butler Perkins per ongeluk een gehele fles whisky leeg en vervangt dit vervolgens door een dodelijk, brandend huishoudelijk middel. De acteurs die dit drinken, spugen keer op keer simultaan dit levensgevaarlijke goedje uit en krijgen zo de lachers op de hand.

Clowneske toestanden

Dit toneelstuk smaakt naar meer, of sterker nog: je zou willen dat je hem nogmaals kunt bekijken. Dat eindoordeel is opmerkelijk. Aan het begin van de voorstelling overheerst namelijk een ander sentiment. Als theaterbezoeker moet je echt wennen aan de extreem flauwe opzet en heeft het geheel iets ‘clownesk’ door de acties die uit het repertoire van Laurel & Hardy lijken te zijn overgenomen. Na een tijdje rest alleen nog de bewondering voor alle ontzettend goed getimede handelingen en de waardering voor de humor zoals die bedoeld is. Het zijn dan niet eens zozeer de flauwe grappen waarom je lacht, maar ook de miscommunicatie die steeds ontstaat en het feit dat het script totaal niet wordt gevolgd (tot steeds groter ongenoegen van het zogenaamde gezelschap). Het leuke is het ‘paradoxale’ aan deze voorstelling: juist doordat alles misgaat, maakt het een voorstelling. Dát maakt deze voorstelling zo ontzettend speciaal, interessant en heerlijk om naar te kijken.