Fenomenaal debuut

Nu nog geen twee decennia later Aziatische popcultuur gemeengoed is geworden voor de westerse filmganger, is het weerzien met een van de absolute meesterwerken uit die tijd een verademing. Het Rode Korenveld was Zhangs eerste film als regisseur, een blijft een van de beste uit zijn oeuvre. Alle inhoudelijke en formele elementen zijn geslaagd: de romance van een uitgehuwelijkt meisje (Li Gong) met een botte drager (Wen Jiang), de sprookjesachtige folklore van het Chinese platteland in de jaren ’20, de krachtige vertelling en het gedecideerde tempo – maar het meest in het oog springend is Zhangs talent als voormalig cameraman.

Lusten

Zodra Zhang zelf begon te regisseren werd hij al gauw het kopstuk van de Vijfde Generatie, de groep filmmakers die in 1982 afstudeerden aan de filmacademie en de Chinese cinema van nieuwe impulsen voorzagen. Met de films van zijn generatiegenoten heeft Het Rode Korenveld echter weinig van doen. De historische setting en de schitterend gefilmde beelden zijn wel herkenbaar: Zhang draaide immers Kaige Chens Gele Aarde, en gaf met cameraman Changwei Gu (die eerder Chens King of the Children draaide) zijn eigen film vorm met ontzagwekkende locatiescènes en overdreven kleurengebruik. Het pittoreske landschap en de nederzetting worden zo magnifiek in beeld gebracht dat de film er, net als vrijwel al Zhangs films, altijd om herinnerd zal worden.

Maar de sobere en eerbare helden uit de films van Chen en Zhuangzhuang Tian vormen een schril contrast met de vulgaire egoïsten uit Het Rode Korenveld. Zhangs hoofdpersonen zijn tegendraadse, amorele figuren die zich enkel door hun eigen lusten laten drijven: de helden van het verhaal zuipen, moorden en plegen ontucht. Deze karakters (en de boerse sfeer van de vertelling) zijn afkomstig uit verschillende verhalen van Yan Mo (wiens Het Rode Korenveld later ook in het Nederlands vertaald werd). Zhang maakt ze echter tot volwaardige filmkarakters in een film die overduidelijk zijn eigen creatie is, en daarmee een van de eerste en duidelijkste moderne regisseursfilms uit China.

Concessie

Het Rode Korenveld was niet alleen in thuisland een geweldig succes, maar verschafte Zhang ook internationale bekendheid, waardoor hij zijn volgende twee films Ju Dou en Raise the Red Lantern in het buitenland wist te financieren. De drie films vormen samen een losse historische trilogie, maar de twee opvolgers waren te controversieel voor de Chinese filmkeuring en werden verboden. Het Rode Korenveld was met zijn amorele karakters ook allesbehalve orthodox, maar de ‘foute’ elementen worden hier verzacht door de introductie van de Japanse bezetters, waardoor de hoofdpersonen vrijheidsstrijders en martelaars worden. Dit is mogelijk een concessie van de debuterend regisseur geweest, maar later werden Zhangs verhalen steeds milder; tegenwoordig stoot hij alleen mensen voor het hoofd die Hero als fascistisch menen te moeten interpreteren.

De film was het begin van een fenomenale carrière voor de belangrijkste betrokkenen: de regisseur wordt nu zowel in Azië als in het westen op handen gedragen. Li Gong werd de meest gevierde actrice van China; Wen Jiang viel een paar jaar geleden nog als regisseur in de prijzen met Devils on the Doorstep. Cameraman Gu draaide de beste van de Vijfde Generatiefilms, en regisseerde onlangs het bekroonde Peacock. De dvd van Het Rode Korenveld bevat geen enkele extra en de beeldkwaliteit is niet slecht, maar ook niet optimaal (hoewel in juiste beeldverhouding). Dat deze schitterende film nu überhaupt eindelijk op dvd verkrijgbaar is, is evengoed reden genoeg voor vreugde, en een goede aanleiding voor een gezamenlijke uitgave van de trilogie.