Bourne zonder Bourne

De trilogie Identity, Supremacy en Ultimatum vormden een uitermate sterk en bovendien mooi afgerond geheel. Tony Gilroy was (co-)scenarist van de eerste drie Bourne-delen en mag gerust de architect van de filmreeks genoemd worden. Hij maakte daarna ook als regisseur naam met de intelligente en zeer van elkaar verschillende films Michael Clayton en Duplicity. Dat hij ook voor The Bourne Legacy op de regisseursstoel klom, wekte het vertrouwen in dit nieuwe deel.

In Jeremy Renner hebben de makers een geschikte vervanger gevonden voor Matt Damon. Renner was de laatste jaren niet alleen sterk in films als The Hurt Locker en The Town, maar timmerde ook bij de succesvolle franchises Mission: Impossible (Ghost Protocol) en Marvel (The Avengers) aan de weg.

Gemanipuleerde superagenten

Het door Renner vertolkte personage van Aaron Cross wordt geïntroduceerd terwijl hij in het koude noorden bezig is met een trainingsmissie. Op datzelfde moment wordt in Londen een journalist vermoord en even later duikt Bourne op in New York. Qua chronologie loopt Legacy hier parallel aan Ultimatum. De schimmige overheidsdiensten die verantwoordelijk zijn voor de clandestiene operaties raken door Bournes acties in paniek. Uit angst voor onthulling van de programma’s (en dat lijken er per deel meer te worden) wordt besloten die direct stop te zetten. Met andere woorden: alle Bourne-achtige agenten worden uit de weg geruimd, net als iedereen die te veel weet.

Dat geldt ook voor Dr. Martha Shearer (Rachel Weisz) die nauw betrokken was bij de biomedische manipulatie van de superagenten, wier kracht en intellect berusten op een regelmatige inname van revolutionaire medicatie. Cross weet de aanslagen op zijn leven te overleven en zoekt Shearer op, want het stopzetten van zijn medicijngebruik zou desastreus zijn; iets waar Jason Bourne opvallend genoeg weinig last van had.

Achtervolging

De verwijzingen naar hedendaagse actualiteit (de observatiemogelijkheden van de staat, toepassing van drones, het experimenteren met medicatie voor soldaten) fascineren ook in deze Bourne-film. Het duo Renner en Weisz is bovendien sympathiek, maar Legacy zit desondanks te vol met onwaarschijnlijkheden, vraagtekens en de neiging alles uit te leggen. Het haalt de vaart en de spanning uit de film, terwijl de vorige Bourne-films juist enerverende, immer voortdenderende actievehikels waren.

Hoewel de spectaculaire achtervolging in Manilla zich wel redelijk kan meten met die in bijvoorbeeld Moskou of Marrakech uit de eerdere delen, komt de aanleiding hiervoor voort uit een scripttechnische ingreep waar een slimme en ervaren scenarioschrijver als Gilroy (die het script samen met zijn broer Dan schreef, de derde broer John deed de montage) zich voor zou moeten schamen.

Bournes queesten

Maar het grootste probleem van Legacy is wel het ontbreken van het element dat de vorige films zo sterk maakte: de queesten van Jason Bourne. De zoektocht naar zijn identiteit en later zijn wraak op de mensen die verantwoordelijk waren voor de dood van zijn vriendin: het zorgde voor een gedrevenheid, focus en persoonlijke insteek waar Cross’ zoektocht naar een medische oplossing schril bij afsteekt. Regisseur Gilroy mag dan een degelijk product afgeleverd hebben (met een cameravoering die een stuk conventioneler is dan bij Greengrass het geval was), het is opmerkelijk genoeg scenarist Gilroy die het teleurstellend laat afweten.