To the Wonder

Terrence Malicks zesde film To the Wonder neemt je mee in een emotionele en spirituele wervelwind waarin de thema’s liefde en geloof worden onderworpen aan een verhoor met veel beeld en geluid, maar weinig verhaal. Zoals de passie voor liefde dooft, dooft langzamerhand ook de film.

De (Amerikaanse) meningen over To the Wonder zijn verdeeld. Malick is een poëet, een kunstenaar maar tegelijkertijd ook een regisseur die het niet al te nauw neemt met de conventies van het medium film. Een Malick-film moet je daarom ook niet kijken maar beleven. Zijn visie is niet in een woord te omvatten en stijgt boven de bekende filmformules uit. Hij vertelt geen verhaal maar stelt ethische vragen en zoekt naar de uitblijvende antwoorden. De alom geprezen Tree of Life was zijn artistieke hoogtepunt. Maar waar Tree of Life allegorisch en vernieuwend in zijn soort was, blijft zijn nieuwste To the Wonder steken op een middelmatig wannabe-niveau. De vraagstukken over liefde en geloof nemen de kijker mee op een inspirerend bedoelde zoektocht, maar het betoverende effect blijft uit.

In To the Wonder wordt de titel binnen de kortste keren uitgelegd. De kathedraal van Mont St. Michel, de plaats waar de hoofdpersonen zich bevinden, wordt namelijk ook wel ‘het wonder’ genoemd. “We climbed the steps to the wonder”, zegt Marina (Olga Kurylenko) tegen niemand in het bijzonder. Samen met haar Amerikaanse minnaar Neil (Ben Affleck) lijkt ze gelukkig verliefd te zijn en verlaat ze haar woonstad Parijs om bij Neil in Oklahoma te kunnen gaan wonen met haar tienjarige dochter. Wanneer Marina’s visum na 2 jaar verloopt, keert zij terug naar Frankrijk en begint Neil iets met zijn oude schoolvriendin Jane (Rachel McAdams). Maar Marina kan haar draai in Parijs niet vinden en zoekt Neil opnieuw op. Ondertussen verkeert de plaatselijke priester Quintana (Javier Bardem) in een geloofscrisis.

Karakters als symbolen

Het meest opmerkelijke aan To the Wonder zijn de vier hoofdpersonages. Ze dienen louter het verhaal en zijn voor de rest karakterloos. Ze constateren in hun eigen –gefluisterde- voice-overs wat ze denken en meemaken, maar niet wat ze voelen. Ze communiceren niet door te praten, maar door hun lichamen te laten spreken. De twee vrouwen zijn constant in beweging en dartelen alsmaar rond, terwijl Neil een passieve aanwezigheid is. Hij kijkt toe maar handelt niet. De gebogen houding van Quintana weerspiegelt zijn afnemende geloofsovertuiging. Naarmate de film vordert symboliseren het lichaam en de ruimte de veranderingen in de liefde en het geloof in God. Alledaagse handelingen, de leegte, en de hoop op liefde zijn door Malick subtiel uitgewerkt.

Prachtige cinematografie

Het is bewonderswaardig hoe Malick tekst, beeld en geluid in elkaar laat overvloeien en elkaars vragen laat beantwoorden. Hoewel hij minder experimenteert met filmische middelen dan in Tree of Life, laat hij in To the Wonder toch ook zien dat filmmontage op zich al kunst is, en hoe belangrijk camerapositionering is. Dit is echter ook meteen de valkuil: omdat er geen narratief is, blijven de beelden zich herhalen. In het begin is dat interessant, maar halverwege de film prikkelt het niet meer. Het boeit niet van het begin tot het eind, terwijl het toch juist zulke diepgaande thema’s behelst. Het is een poging tot maar is het niet helemaal. Malick heeft een paar jaar geleden duidelijk zijn ‘wonder’ bereikt en daalt nu naar beneden.