Code 46

In Code 46 leeft de mens in een totaal geglobaliseerde wereld. Er is maar één taal overgebleven, een mix van Spaans, Frans en (hoofdzakelijk) Engels. Toch bestaat er een diepe verdeeldheid binnen de wereldbevolking, die zich door een ruimtelijke scheidslijn laat tekenen. De kansrijken wonen in de steden, en zij wanen zich extreem beveiligd omdat ze tegen alles verzekerd zijn. Op het platteland, een uitgestrekte woestijn, vinden we de mensen die een te groot risico vormen voor de verzekeringsmaatschappijen. Zij zijn polis- en daarmee kansloos.

Verboden liefde

Middenin deze verzakelijkte wereldorde vindt een love story plaats die zo puur is als een liefde maar kan zijn. Twee mensen die elkaar tegenkomen, aankijken en op slag verliefd worden. Alleen is hun liefde voor de wet verboden. Maria Rodriguez (Samantha Morton) heeft namelijk dezelfde genen als de moeder van William Geld (Tim Robbins), wat niet zo vreemd is in een maatschappij waarin klonen en IVF-behandelingen eerder regel zijn dan uitzondering als het gaat om voortplanting.

Mokerslag

Code 46 werkt verradelijk – het eerste deel is gefilmd als een meeslepende droom, in het tweede komt de dreiging die daarachter schuilgaat meedogenloos aan het licht. De film komt daardoor, net als In This World, Winterbottoms semi-documentaire over de reis van twee vluchtelingen naar het westen, aan als een mokerslag.

Manipulaties

Het is moeilijk de film niet te bekijken als een maatschappijkritische toekomstnachtmerrie. Het engagement, al ligt dat hier in de toekomst, is ook wat Code 46 gemeen heeft met In This World. Winterbottom schotelt de kijker een ver uitgewerkte versie voor van het Amerikaanse maatschappijmodel, in combinatie met het mogelijke resultaat van ontwikkelingen als globalisering en klimaatverandering. In hoeverre kunnen we mensen nog vrij noemen als ze niet eens hun eigen geliefde mogen kiezen? En die verzekering biedt wel zekerheid, maar wie wil er in een wereld leven waarin ieder risico, hoe klein ook, uitgesloten wordt? Wat te denken van manipulaties van menselijk lichaam en geest, in de vorm van het wissen van herinneringen en het klonen van mensen?

Coldplay

Naast de vragen die de film oproept, durft Code 46 je ook aan te spreken op je gevoel. De slotscène van de film (die ik hier verder niet zal verklappen), begeleid door een liedje van Coldplay, spreekt in dat opzicht boekdelen. Winterbottom is sowieso een regisseur die houdt van de directe aanpak. Het liefst filmt hij op locatie, met de handheld camera in de aanslag. Dat Londen, Shanghai, Hongkong en Dubai hier zowel herkenning als vervreemding oproepen, maakt Code 46 zo beangstigend. Dit is toekomstrealisme. Zo zou onze wereld er over veertig jaar uit kunnen zien.