Gebroken gezin

Tommaso heeft die lastige leeftijd dat je te oud bent om te knikkeren maar te jong om volwassen te zijn. Op school vindt hij niet veel aansluiting. Omdat hij niet goed kan voetballen, is hij in de klas veroordeeld tot een plaatsje naast outcast Claudio. Deze merkwaardige jongen heeft sinds zijn vader overleden is geen woord meer gesproken. Thuis viert zus Viola haar seksuele puberfrustraties op Tommaso bot, en schiet zijn vader, die met zijn freelance camerawerk met moeite het huishouden draaiende weet te houden, af en toe behoorlijk uit de slof. Het onderwerp van de afwezige moeder wordt angstvallig vermeden, maar het gevoel van gemis is alom aanwezig.

Verstoorde harmonie

Als moeder Stefania (Barbara Bobulova) na maanden afwezigheid ineens haar opwachting maakt en smeekt weer deel uit te mogen maken van het gezin, wordt de situatie er voor Tommaso niet gemakkelijker op. Geeft hij haar een nieuwe kans, of sluit hij zich uit zelfbescherming af? Als zij na een korte periode toch weer verdwijnt, is de harmonie die vader en kinderen tijdens de afwezigheid van Stefania met elkaar gevonden hadden, ernstig verstoord. Terwijl Renato verbaal steeds gewelddadiger wordt, raakt Tommaso meer en meer in zichzelf gekeerd.

Pijnlijk maakt de film inzichtelijk hoe een hecht gezin ontwricht raakt, en hoe ouders hun kinderen veel te veel met hun eigen emotionele problemen en verantwoordelijkheden belasten. Het isolement waarin Tommaso terechtkomt, is aangrijpend om te zien. Hij vindt een uitlaatklep door op het dak van zijn appartement over wiebelende dakpannen te balanceren, en door zoveel mogelijk van zijn vrije tijd bij zijn buren door te brengen. Hevig op zoek naar een ‘normaal’ gezinsleven, schuift hij dagelijks bij hen aan tafel.

Ongrijpbaar

Anche libero va bene wordt nooit expliciet. Dingen gebeuren zonder dat er een duidelijke verklaring voor is of zonder dat er antwoorden zijn. Wat er precies met Tommaso’s moeder aan de hand is, wordt niet uitgelegd. Ook de bijzondere verstandshouding die ontstaat tussen Tommaso en de zwijgzame Claudio krijgt geen verdere toelichting. Het draagt bij aan het realisme van de film en maakt, samen met het overtuigende naturel acteren van de jonge Alessandro Morace, de eenzaamheid en verwarring van Tommaso voelbaar. Anche libero va bene is zo ongrijpbaar als het leven zelf.

Het is jammer en ergerlijk dat de ontaarde moeder er met wel erg weinig sympathie van af komt. Dat de situatie rond haar komen en gaan het gezin beschadigt, moge duidelijk zijn. Maar in tegenstelling tot de andere personages, geeft de regisseur geen enkel handvat om je met haar te identificeren. Dat deze vrouw op zijn minst manisch-depressief is of anderszins psychisch in nood, lijkt haar gedrag ook maar niet een beetje te verexcuseren. Terwijl Rossi Stuart voor het verbale geweld van pa wel heel duidelijk medelijden en begrip probeert te kweken.