Een persiflage op een niet-bestaand genre

Wat is beter? Een oude man in je warme huis uitnodigen of hem buiten laten staan omdat hij wel eens een geest zou kunnen zijn? Is het beter om te handelen of juist niet? Als de film al een antwoord op deze vraag geeft, dan is het: wat je ook doet, je bent altijd de lul.

A Serious Man is een film van Ethan en Joel Coen en daarom is het ook mogelijk dat er helemaal geen moraal in het verhaal zit. Zelf zeggen ze van niet en zij kunnen het weten, want ze hebben de scène zelf verzonnen. Het verhaal gaat over de familie Gopnik en speelt zich af in 1967 in een fantastisch vormgegeven Joodse gemeenschap in het midwesten van de Verenigde Staten. Larry Gopnik is tevreden met zijn bestaan als vader, echtgenoot en leraar. Maar dan geeft zijn vrouw aan dat ze van hem wil scheiden, omdat ze verliefd is op Sy. In tegenstelling tot Larry beschouwt ze hem als ‘een serieuze man’, iemand die iets wil bereiken. Vanaf dat moment maakt Larry de ene vreselijke gebeurtenis na de andere mee.

De broers Coen maken vaak hun eigen versie van een bekend genre, zoals de film noir in The Man Who Wasn’t There en de politieke thriller in Burn After Reading. A Serious Man lijkt een persiflage van dit niet-bestaand genre. Hoe noem je een verhaal over een Joodse man die bij allerlei rabbi’s aanklopt omdat hij wil weten waaraan hij zoveel ellende heeft verdiend? Precies, zulk soort films zijn er niet veel. Toch lijkt het alsof de Coens wederom hun eigen draai hebben gegeven aan een specifiek type film. Een Joods coming-of-agedrama, onder andere, deels gebaseerd op hun eigen jeugd.

Ieder personage zijn eigen zinnetje

In tegenstelling tot in hun laatste meesterwerkje, Burn After Reading, lopen er in A Serious Man vrijwel geen bekende filmacteurs rond. De acteurs hebben zichtbaar plezier in hun maffe rollen. Het moet ook heerlijk zijn om de oneliners van de Coens uit te spreken. ‘I haven’t done anything!‘, roept Larry verontwaardigd als hij voor de zoveelste keer gestraft lijkt te worden door Hem daarboven. Zo heeft bijna ieder personage zijn eigen zinnetje en tussendoor klinken de meest fantastische teksten uit de monden van de acteurs. ‘The Boss isn’t always right, but he’s always the Boss’, bijvoorbeeld, over diezelfde Hem. Het moet gezegd: er wordt wel erg veel gepraat in A Serious Man. Soms lijkt het alsof de Coens al te zeer kicken op hun eigen talent voor verbale grappen. Iets kritischer schrappen van dialogen had geen kwaad gekund. Maar filmmakers met zoveel brille, eigenzinnigheid en een hang naar perfectionisme die overal in is terug te vinden, vergeef je veel, zo niet alles. Zelfs als ze met zelfverzonnen volkslegendes op de proppen komen.