Fantasiewereld komt tot leven door ‘gamend’ publiek

Veel technologische beperkingen in de ontwikkeling van videogamemuziek zijn door de jaren heen overwonnen. Tegenwoordig kan de soundtrack van een spel zelfs een aantal cd’s innemen, gezien moderne gameconsoles processors hebben die gelijk zijn aan die van computers en daardoor grotere bestanden aan kunnen. De meest opvallende ontwikkeling: het zijn niet langer enkel de chips die voor het geluid zorgen, er worden zelfs unieke orkesten samengesteld om de soundtrack van een spel op te nemen. Gamecomponisten hebben hiermee eindeloos veel mogelijkheden om dit medium verder te ontwikkelen. Dit bracht hen op een nieuw idee om videogamemuziek bij een groter publiek te brengen: het herschrijven van bestaande thema’s zodat zij in concertvorm uitgevoerd kunnen worden.

De arthouse onder de spellen

Videogamemuziek is ontzettend divers en kan daardoor niet gemakkelijk bij een genre ingedeeld worden. In feite kan het gezien worden als een heel eigen genre. Ook de soundtrack van minder populaire of minder bekende spellen mogen we hierbij niet vergeten. In het tiende concert van de Symphonic Junction-concertenserie staan de zogenaamde Indie Games centraal. Dit zijn spellen die door kleine, niet-commerciële spelontwerpers gemaakt zijn, maar wel artistiek relevant zijn voor de game-industrie. Sommige zijn zelfs wereldwijd succesvol. Onder leiding van dirigent Bas Wiegers wordt een setlist van achttien tracks gespeeld. Het Residentie Orkest laat zien en horen dat het zich makkelijk een weg kan banen in de gamewereld. Ze plaatsen iedereen uit het publiek centraal als gamer.

Classic FM-presentator/programmeur Floris Kortie begint het optreden met een duidelijk intro. Hierin vertelt hij onder andere een korte geschiedenis van de videogamemuziek die ook makkelijk te volgen is voor niet-gamers. Daar staan er overigens genoeg van in de zaal, zo blijkt na een algemene vraag aan het publiek. Met een start up-deuntje, zoals altijd te horen is bij het opstarten van een spel, ontwaakt de beleveniswereld van de Indie Games. Het orkest vliegt met bijbehorende soundtracks van karakteristieke plaatsen en gebeurtenissen in de spellen, door de open velden van het blokkige sandboxspel Minecraft, de gevechten van de Castle Crashers, het mystieke, vliegende eiland dat robot quote uit Cave Story verkent en het platformerspel Super Meat Boy heen.

Sommige arrangementen verschillen duidelijk qua klank van het origineel, maar dat heeft geen negatief effect op de kwaliteit. Solopassages worden mooi uitgelicht en met behulp van een groot scala aan instrumenten en de muzikale mogelijkheden ervan, worden veel leuke effecten geproduceerd.

De (inter)active rol van het publiek

Het blijft niet alleen bij slechts muziek deze avond. Er vindt veel interactie plaats tussen de muzikanten en het publiek, waarbij de bewegingen en expressie van de muzikanten zich vertalen naar kreten, gejuich, meezingen en luid applaus van het publiek. Deze praktijken zijn taboe tijdens klassieke concerten wat dit tot een uniek concert maakt.

Wie zich niet goed raad weet met deze aparte symfonische muziek kan afleiding vinden bij het grote scherm op de achtergrond. De ondersteunende beelden bij de muziek zijn gemaakt door studenten van Graphic Design aan de HKU welke mooi de stijl en de hoofdkarakters van de spellen weergeven. Jammer genoeg wordt er haast geen gameplay vertoond, en dat is zonde aangezien dat de interactiviteit van het concert en de immersie van het spel nog verder had kunnen verhogen.

Voornamelijk de ‘bonus levels’ zijn bijzonder tijdens dit concert. Een aantal spellen wordt ‘live’ op het podium gespeeld met op de achtergrond het orkest dat de soundtrack van het spel speelt. Zo klinkt het Brandenburger Concerto No. 2 van J.S. Bach terwijl vijf spelers al meebewegend op het ritme van muziek elkaars instrument (lees: een lichtgevend gekleurd balletje op een wii-controler, wat op het scherm getoond wordt als een instrument) moeten verstoren bij het spel Johann Sebastian Joust.

Ook Space Invaders, waarvan de soundtrack gezien wordt als de eerste ooit met doorlopende muziek, wordt live gespeeld in een nieuw arrangement. Om het spel te spelen wordt iemand uit het publiek gevraagd aan de hand van een soort prijsvraag: wie herkent als snelste een fragment van een soundtrack? De interactiviteit van het spel – oorspronkelijk het accelerando van het basloopje – wordt mogelijk gemaakt door het gebruik van iPads, hoewel de dynamiek van het orkest niet helemaal gelijk op gaat met de gameplay.

Tot slot wordt het hele publiek uitgenodigd om op de begane grond plaats te nemen om even een spelletje met een paar honderd man te spelen. Met Hat Trick moet een grote hoed, die een paar personen tegelijk moeten vasthouden, door het publiek heen gegooid of overgegeven worden om verschillende opdrachten te vervullen. Ook hier klinkt de soundtrack live op de achtergrond, al gaat deze grotendeels verloren door de enthousiaste manier van spelen van het publiek. Met een encore komt de game-avond tot zijn einde en verlaat het publiek de zaal met een uitgelaten gevoel; de eindbaas is verslagen.

Game Over?

Het Residentie Orkest heeft het spelen van spellen levendiger dan ooit gemaakt. Met deze muziek wordt de echte wereld omgetoverd naar een gamewereld, waarin de karakters uit de spellen tot leven kunnen komen. Een fantasiewereld wordt werkelijkheid, waarin de spelers (bij het concert dus de luisteraars) zelf de gameplay bepalen aan de hand van hun eigen luisterbelevenis.

Bij een videogameconcert als deze, komen veel elementen samen: het is de kracht en de emotie van een orkest gecombineerd met de energie van een rockconcert, gemixt met visuals ofwel kunst en creativiteit, technologie en het plezier dat videogames genereren. Hedendaagse videogamemuziek wordt steeds populairder en weet steeds vaker zijn weg te vinden naar het grote publiek. De invloed van het genre is simpelweg niet meer te negeren. Mede door dit soort concerten, gaat de gamewereld ook open voor mensen die hier nog niet bekend mee waren en zullen symfonische uitvoeringen in concertzalen andere soorten publiek aantrekken. Zo wordt er nog meer mooie kunstzinnige muziek verspreid.

Symphonic Junction is een concertenserie van het Residentie Orkest in het Paard van Troje, Den Haag, waarin zij zoveel mogelijk mensen in contact wil laten brengen met bijzondere muziek om te laten zien dat ook symfonische muziek in de 21^e eeuw voor een groot en breed publiek van betekenis kan zijn. De volgende concerten in deze reeks zijn 13 juni in samenwerking met Torre Florim (frontman van De Staat) en op 31 oktober volgt een concert in ‘3D’.