Een krampachtige roman

Toen Anna Magdalena  ter wereld kwam, speelde haar vader trompet. Hij speelde voor zijn vrouw die van hun kersverse dochter aan het bevallen was. Op de allereerste pagina hebben we meteen het mooiste beeld van de roman te pakken. De vader die met gezwollen lippen en een bezweet voorhoofd zijn vrouw met muziek bijstaat en zijn dochter welkom heet. Met zo’n ontvangst kan het ook haast niet anders of het kind ademt muziek. Een trouwe vriend. Altijd aanwezig. Bij vreugde en verdriet.

Verlies

Verdriet na verlies is in Anna Magdalena’s leven een constante. Dertien kinderen zette ze op de wereld, slechts zes overleefden hun kinderjaren. Als moeder zullen deze sterfgevallen haar de meeste pijn hebben bezorgd. Toch was er ook een ander verlies dat haar zwaar gevallen moet zijn. In de jaren voor haar huwelijk met Johann Sebastian was zij sopraanzangeres aan het hof van Köthen. Ze bereikte de top, waar ze ook al snel met de eenzaamheid van het daar bivakkeren te maken kreeg. Nadat Bach om haar hand vroeg verbleef het gezin nog verscheidene jaren in Köthen, alwaar ze ook bleef musiceren. Dit veranderde nadat haar man een betrekking in Leipzig aannam. Voor Anna was daar geen werk; voortaan zong ze enkel binnenshuis. In Leipzig was ze fulltime huisvrouw. De verbindende factor binnen het gezin Bach.

Gemiste kansen

Dat er in al die tragiek een verhaal zit, weet Dehnerdt uiteraard. Braaf beschrijft ze dan ook de treurende Anna na haar zoveelste gang naar het kerkhof. Beschrijft ze het gemis van haar zus Johanna, haar ouders, haar veelbelovende zangcarrière. Een aantal maal komen er kansen voorbij om het verhaal boven een ietwat stijf verslag uit te tillen.

Zo is er dochter Dorothea, afkomstig uit Bachs eerste huwelijk. Anna Magdalena en zij hebben een ijzersterke band. Dorothea zou ook zo graag zangeres willen worden, maar Johann Sebastian is ertegen. In huis kan ze niet gemist worden en de opleiding van zijn zonen komt op de eerste plaats. Toch worden er in Leipzig de eerste zaadjes geplant voor toekomstige vrouwenemancipatie. Het was interessant geweest daar een verhaallijn rond te creëren.

Dehnerdt houdt zich aan de feiten. Chronologisch volgen we Anna’s leven dat, na de dood van Bach in 1750, in armoede eindigt. Dit levert krampachtige passages op. We rollen van de ene zwangerschap in de andere, een sterfgeval hier, een sterfgeval daar. Een leven als huissloof, met af en toe een glimpje zonneschijn in de gestalte van muziek. Maar, wat komen we nu meer over Anna Magdalena te weten dan ook in haar biografie beschreven staat? De romanvorm leent zich juist uitstekend om dieper in haar gedachtewereld door te dringen. Evenwel blijft het steken aan de oppervlakte. Jammer, want zo’n volhardende vrouw verdient het om, al is het maar eventjes, boven het maaiveld uit te steken.