Een frisse doorstart van een oud medium
.
radicaal af met dat beeld via een frisse autobiografische strip die het genre nieuw leven inblaast.
Ype Driessen maakt sinds 2004 fotostrips. In eerste instantie de studentenstrip 1 bal, 2 bitches, 3 hoog, die in diverse universiteitsbladen verschijnt. Vanaf 2007 maakt hij samen met zijn vriend Willem Stam de strip Ype+Willem; ‘de eerste autobiografische fotostrip ter wereld’, zoals Driessen het zelf op zijn website verwoordt. In Heel herkenbaar worden de meest geslaagde strips tot nu toe gebundeld.
Heel raar
Fotostrips zijn geen nieuw fenomeen: in de jaren tachtig stond bijvoorbeeld in het muziekblad Popfoto een mierzoete strip over de belevenissen van ene David. De fotostrip vindt zijn oorsprong echter in de jaren veertig van de vorige eeuw. Met name in Italië was de fotoroman, waarin ook grote sterren als Gina Lollobrigida en Sofia Loren figureerden, zeer populair. In de jaren negentig leek het genre echter zo goed als verdwenen. Een goede verklaring daarvoor heeft ook Ype Driessen niet: ‘Het is eigenlijk heel raar dat de fotostrip verdween op het moment dat de digitale camera op de markt kwam. Je zou denken dat het in combinatie met internet juist veel laagdrempeliger zou worden.’
De strips van Ype+Willem worden gepubliceerd op de website www.fotostrips.nl, waar een snel groeiend publiek ten minste vier keer per week een nieuwe strip krijgt voorgeschoteld. Heel herkenbaar bundelt 92 strips die eerder al op de website verschenen. De titel maakt zijn belofte helemaal waar: het zijn korte schetsen uit het dagelijks leven van een jong stel dat elkaars nukken liefdevol tolereert. Gekozen is voor een vast format van vier geënsceneerde foto’s, die worden bewerkt met tekstballonnen, in lijn met de wetten van de gagstrip. Driessen verzint zelf de meeste grappen en werkt vervolgens de scenario’s uit, waarna hij samen met Willem de bijbehorende foto’s maakt:
Ik wilde eigenlijk striptekenaar worden, maar kwam er al snel achter dat tekenen niet mijn sterke punt was. Wat ik wel kon, was het bedenken van de grappen. Digitale fotografie heeft als voordeel dat het heel snel kan worden uitgevoerd, al varieert de tijd die het maken van een fotostrip in beslag neemt sterk. Sommige strips maken we in een kwartier. Andere vergen meer voorbereiding en planning, waardoor het soms dagen duurt voor een idee helemaal uitgewerkt is.
~
Veel van de strips in Heel herkenbaar spelen zich af bij Ype en Willem thuis op de bank, in de keuken of in de slaapkamer. De humor is heel huiselijk, op het knusse af, en gebaseerd op uitvergrotingen van alledaagse situaties die inderdaad heel herkenbaar zijn. Ype en Willem zijn beiden fotogeniek en hebben een duidelijke mimiek, waardoor de vorm enorm goed werkt. De meeste grappen zouden prima overkomen in getekende vorm, maar er zijn ook grappen die duidelijk beter werken als fotostrip. De strip waarin Ype een tekst in eerste instantie verkeerd leest, zou bijvoorbeeld in getekende vorm niet overkomen. Tegelijkertijd komen grove grappen veel harder aan, vindt Ype:
Zeker als je geëngageerde strips maakt, is er het risico dat ze nogal snel serieus worden genomen doordat het echte personen zijn. Om die reden zijn we voorzichtig met het inspelen op politieke onderwerpen. Voor je het weet wordt een grap aangezien voor je persoonlijke mening.
Subtiele emoties
Omgekeerd hebben foto’s ook hun beperkingen; ze zijn statischer dan tekeningen, en de gedetailleerdheid maakt het lastiger om subtiele emoties of beweging goed naar voren te laten komen. Ype Driessen betwist dat overigens:
Ik denk dat het wel degelijk mogelijk is om die hele kleine dingen in foto’s te vangen, al moet je dat dan wel op een iets andere manier presenteren. Ik ben ook van plan om nog eens een lange graphic novel te maken waarin ik dat laat zien.
Aan een gebrek aan creativiteit zal het niet liggen; naast de fotostrips op hun eigen website zijn Ype en Willem ook te vinden op de site van nrc.next en voor het NPS-programma Triana maken ze een satirische, geanimeerde strip met de naam De schelmenjaren van Wouter en J-P. Ype en Willem zijn een stel om in de gaten te houden; wellicht staan zij aan de wieg van de wedergeboorte van een oud genre.
