Deels geslaagd experiment

De Amerikaanse auteur T.C. Boyle dook voor San Miguel opnieuw de geschiedenisboeken in. De hoofdrol is voor het eiland San Miguel aan de Californische kust; vanwege de vele scheepswrakken ook wel ‘het kerkhof van de Pacifische oceaan’ genoemd.

In Boyles 24e roman vertelt hij de geschiedenis van het eiland tussen 1888 en 1942 vanuit het oogpunt van drie vrouwen. De aftrap is voor Marantha, wiens echtgenoot de helft van San Miguel heeft gekocht Deze kapitein Waters overtuigt zijn vrouw ervan dat de lucht op San Miguel haar vergevorderde tuberculose goed zal doen. Wat hij haar vergeet te vertellen is dat het klimaat van San Miguel vooral mistig en stormachtig is en dat hun droomhuis op het eiland weinig meer is dan een schapenkot. In het tweede deel van het boek, dat aandoet als een intermezzo, vertelt hun geadopteerde dochter Edith over haar pogingen om van het eiland af te komen om actrice te worden. Na het vertrek van de familie Waters wordt San Miguel gekocht door veteraan Herbie Lester en zijn vrouw, die verlangen naar hun persoonlijke paradijs.

Nooit grappig

Voor Boyle is San Miguel zijn eerste ‘niet-komische historische roman’, in tegenstelling tot boeken als Riven Rock en Water Music, waar hij telkens een flinke dosis cynische humor incorporeerde. De schrijver/historicus raakte voor het eerst geïnteresseerd in San Miguel, een eilandje van 13 bij 6 kilometer op een steenworp afstand van zijn woonplaats, terwijl hij onderzoek deed voor een eerdere roman. Het thema valt, zo zegt hij zelf, precies binnen zijn twee grote obsessies: de eeuwige strijd tussen mens en natuur en de Amerikaanse zoektocht naar onafhankelijkheid en utopieën.

Het moge duidelijk zijn dat San Miguel verre van een utopie is, hoewel de kracht van de roman ligt in de prachtige beschrijvingen van haar landschappen en de verschillende visies van de diverse vrouwen. Waar Marantha nooit echt gelukkig wordt op het eiland en Edith direct al terugverlangt naar Santa Barbara, ziet Elise het eiland als haar kans op een nieuw leven met haar kersverse echtgenoot. Door haar ogen komen de magie en vreemde aantrekkingskracht van het eiland pas ten volle tot hun recht.

Te veel grazende schapen

Maar liefst drie vertalers kwamen eraan te pas om het solide proza van Boyle te vertalen. Hoewel de roman een prachtige beschrijving geeft van de harde omstandigheden van pioniers die een bestaan proberen op te bouwen, wordt de afwezigheid van enige humor ernstig gemist. Boyles vakmanschap kan niet voorkomen dat de roman eentonig dreigt te worden na het zoveelste verslag over de grazende schapen van San Miguel. Bovendien zijn romans over kolonisten bepaald geen unicum en voegt San Miguel weinig toe aan wat er op dat gebied al geschreven is. Een deels geslaagd experiment dus.

Inmiddels is San Miguel een natuurgebied en onderdeel van het archeologisch register. Hoewel er elk jaar enkele honderden enthousiaste kampeerders op af komen, behoren pioniers zoals die uit Boyles roman tot het verleden.