Uit liefde voor kaarten

Garfield probeert geenszins de complete geschiedenis van kaarten te vertellen. Daarvoor is in het nu al bijna 500 pagina’s-tellende boek simpelweg geen ruimte. De hoofdstukken zijn ingedeeld op chronologie van tijd behandelen elk een eigen onderwerp. Zo bespreekt hij specifieke kaarten met een bijzonder verhaal, moeilijk te inventariseren gebieden en andere aan kaarten gerelateerde uitgaven als atlassen en reisgidsen. Garfields benadering van kaarten is heel breed. Hij behandelt thema’s die buiten de officiële geschiedenis van de cartografie vallen, zoals computerspellen als Skyrim en Grand Theft Auto. Zulke spellen worden geroemd om hun zorgvuldig samengestelde werelden en nemen de speler mee op een ware ontdekkingstocht.

Copycats

Lange tijd vereiste het maken van kaarten niet enkel landmetingen maar ook de nodige portie fantasie. Vanzelfsprekend ontstonden er zo fouten en die konden vroeger erg hardnekkig zijn. Zo werd Californië op een Spaanse kaart in 1622 afgebeeld als een eiland. 200 jaar lang werd de fout klakkeloos overgenomen door andere kaartenmakers en Garfield maakt hier dan ook de terechte vergelijking met Wikipedia. Ook in de 21^e eeuw komen dit soort fouten nog voor!

Dat oude kaarten onze kennis over de geschiedenis kunnen doen wankelen, bewijst de zogeheten Vinlandkaart. In 1957 duikt een handelaar de kaart op, om vervolgens tot een merkwaardige ontdekking te komen. Als de kaart echt is, dan bewijst deze dat de Noormannen eerder Noord-Amerika ontdekten dan Columbus. Decennialang hebben experts zich over het mysterie gebogen, claimend dat het een vervalsing is en dan weer dat het een authentieke kaart betreft.

Vrouwen kunnen wél kaartlezen

Onontkoombaar is natuurlijk ook een bijdrage aan de discussie over kaartlezen. De eeuwenoude claim dat mannen hier beter in zijn wordt eindelijk onderuitgehaald. Wat blijkt? De meeste kaarten zijn samengesteld op een manier die meer aanspreekt tot het ruimtelijk inzicht van mannen. Wanneer kaarten meer herkenningspunten bevatten, zoals kenmerkende gebouwen, kunnen vrouwen zich beter oriënteren.

Op de kaart is een luchtig boek dat zeker zal appelleren aan iedereen die niet alleen om de weg te vinden op een kaart kijkt. Garfield weet namelijk niet alleen het nut maar vooral ook de schoonheid van deze uitstervende soort te belichten. Want in een tijd van smartphones en gps-systemen worden papieren kaarten steeds meer een curiositeit. Het enige wat dan ook echt minder geslaagd is aan Op de kaart zijn de grijze, korrelige afbeeldingen. De uitgever had haar lezers echt het genot van mooie kleurenprenten moeten gunnen in een boek waar juist dat visuele aspect zo belangrijk is.