Dwalen door Amerika

In het beloofde land is de laatste in een rijtje romans die Barry (die ook een succesvol toneelschrijver is) naar aanleiding van het lot van zijn familieleden heeft geschreven. Na boeken die draaiden om zijn overgrootvader, een politieman, diens zoon, en diens dochter heeft Barry zich nu laten inspireren door het grotendeels onbekende levensverhaal van nog een dochter, zijn oudtante dus. Deze oudtante vertrok op haar negentiende naar Amerika, om nooit meer naar Ierland terug te keren.

Als het boek begint is Lilly Dunne negenentachtig. Haar kleinzoon, Bill, getraumatiseerd teruggekomen uit de Golfoorlog, heeft zich net van het leven beroofd. Haar eigen leven is Lilly, zonder Bill, ook niet veel meer waard. Ze wil alleen nog haar levensverhaal op schrift stellen.

Op zoek
Op de vlucht voor de politieke situatie in Ierland komen Lilly en haar verloofde aan in Amerika – het ‘beloofde land’– in de hoop daar een nieuw bestaan op te kunnen bouwen. Het is het begin van een lange zoektocht naar veiligheid en zekerheid, waarin Lilly bijna willekeurig van de ene plek naar de andere trekt, hulp krijgend van mensen die toevallig haar pad kruisen.

Het Amerika van In het beloofde land is uitermate geschikt voor zo’n dwalend bestaan: het is het land waar je zonder problemen tien keer je naam kunt veranderen, waar je alles achter je kunt laten om ergens anders volledig opnieuw te beginnen. Het is het land waar ‘het zo makkelijk is om je te verplaatsen, en vaak zo moeilijk om te blijven waar je bent.’

Een jong land
Barry weet de spannende en verwarrende sfeer van een land dat volop in ontwikkeling is prima over te brengen. Het contrast met het in traditie en geschiedenis gedompelde Ierse platteland is groot. Vooral de sfeerbeelden van New York, waar een overdonderde Lilly uit de trein stapt, zijn mooi getroffen:

Ik stond bij het station, op het trottoir, dat me tamelijk vetrouwd voorkwam, en keek even omhoog, maar mijn hoofd deed pijn van de duizelingwekkende gebouwen, ik moest naar mijn voeten staren om niet flauw te vallen. Ik had hoogtevrees op de begane grond.

Gewoon doorgaan
Lilly is een sympathiek personage, en haar manmoedige pogingen om een leven op te bouwen zijn ontroerend en meeslepend. Barry geeft een mooi inzicht in de gedachtenwereld van een vrouw die altijd doorploegt, ook als de mannen in haar leven haar keer op keer in haar eentje achterlaten.

Jammer is wel dat er niet dieper op het leven van deze mannen in wordt gegaan. Niet alleen Lilly’s kleinzoon, maar ook haar broer, verloofde en zoon komen niet of zwaar beschadigd uit oorlogen terug. Wat hebben zij meegemaakt, en hoe heeft ze dat beïnvloed? Lilly vraagt niet door, en wij komen het dus ook niet te weten. En hoewel dit natuurlijk Lilly’s verhaal is, voelt dat toch als een gemis.