Gevecht om gedachten

Negentiende eeuw: de filosoof Thomas E. Lumas schrijft The end of mr. Y, waarna hij op mysterieuze wijze verdwijnt. Tweehonderd jaar later doet Ariel Manto onderzoek naar hem voor haar proefschrift. Om dat te voltooien heeft ze het laatste boek van Lumas nodig, waar volgens de legende een vloek op rust. Als ze het in handen krijgt, heeft ze wellicht ook de sleutel tot het mysterie rond zijn verdwijning. Scarlett Thomas opent hiermee in De verdwijning van Thomas Lumas een wereld naar vele mogelijkheden.

Dat Scarlett Thomas (1972) kan schrijven bewees ze al met de succesvolle voorgangers PopCo, Going Out, Dead Clever, In Your Face, Seaside en Bright Young Things. Daarnaast werd ze in 2001 opgenomen in de lijst van ‘UK’s Best Young Writers’ en ontving ze in 2002 de Elle Style Award. Ook met De verdwijning van Thomas Lumas staat ze haar mannetje. Het mysterieuze in het verhaal weet de schrijfster goed vast te houden.Daar begint ze al mee in de openingszin: “Je hebt nu één keus.” Daarnaast wordt het ook naar buiten gebracht in het uiterlijk van het boek. Door de zwarte voorkant, de felrode achterkant en de zwarte zijkanten aan de bladzijdes, ontstaat al snel het gevoel dat dit boek een geheim herbergt.

Waanzin
Weinig romanschrijvers benaderen hun verhaal zo origineel als Thomas doet met De verdwijning van Thomas Lumas. Op een passende manier brengt ze er thrillerelementen in naar voren, maar ze doet meer dan dat. Ze brengt hoofdpersonage Ariel Manto tot leven als een buitenbeentje dat haar leven wijdt aan boeken en daar erg ver in gaat. Ze is zelfs bereid haar laatste geld aan een boek te spenderen, waardoor ze de rest van de maand niets te eten meer heeft. Passend noemt Ariel de gerechten die uit geldgebrek voortkomen à la carte, een gerecht dat niets kost. Wanneer ze het kostbare boek The end of mr. Y in een winkeltje vindt, betekent dat voor Ariel dat ze de rest van de maand à la carte zal eten.

Voor iemand die Engels gestudeerd heeft, is Ariel Manto erg thuis in de filosofie en de wetenschap. Dat is dan ook de reden dat ze haar proefschrift over Thomas Lumas wil schrijven. Hoewel hij niet de enige filosoof is naar wie ze onderzoek doet, is hij wel degene in wie ze het meest geïnteresseerd is. Ze kan zich vinden in de theorieën die hij uitwerkt in de boeken die hij schrijft over onder andere het al dan niet bestaan van geesten. Maar ook Einsteins relativiteitstheorie komt aan bod, net als de evolutieleer van Darwin en zelfs de kwantumfysica wordt behandeld.

Wanneer Ariel The end of mr. Y leest, komt het schrijftalent van Thomas tot zijn recht. Vanaf dat moment opent zich een wereld die grenst aan een waanzinnig droomlandschap. Hierdoor vraagt Ariel zich niet alleen af of ze gek wordt, maar durft ze ook toe te geven dat ze geobsedeerd is door het laatste boek van Thomas Lumas. Wanneer ze een door Lumas geschreven, geheimzinnig recept ontdekt, wordt de waanzin naar nog grotere hoogtes getild. Als Ariel er ten slotte achterkomt dat zij niet de enige is die geïnteresseerd is in The end of mr. Y, is De verdwijning van Thomas Lumas niet langer alleen een roman. De spanning wordt opgevoerd naar het niveau van een thriller en het verlangen van Ariel om The end of mr. Y niet in de verkeerde handen te laten vallen, wordt voelbaar. Het verandert alles voor Ariel. Niet alleen staat ze op het punt om te ontdekken wat er met Thomas Lumas gebeurde, ook staat ze op het punt om achter de beweegredenen van haar belagers te komen en zichzelf te verliezen in de wereld die Lumas in de negentiende eeuw creëerde. Ze is niet langer op zoek naar de juiste formulering en benadering van haar proefschrift, ze wil weten waar de wereld van Lumas uit bestaat en of die filosofisch of wetenschappelijk verklaarbaar is.

Gedachtenspel
Van Ariel Manto heeft Thomas een meisje gemaakt dat ogenschijnlijk niet erg interessant is, zelfs haar huis is kaal en verschrikkelijk koud en ze bewoont er maar één kamer. Maar onder die bovenste laag gaat een kleurrijke wereld van mogelijkheden schuil. Haar intelligentie, haar eigenaardigheden en haar liefde voor filosofie en wetenschap maken Ariel tot een meisje waar meer over verteld moet worden. Dat laatste heeft Thomas goed aangevoeld, want ze laat Ariel groeien als personage en niet als onderdeel van het verhaal.

Wat De verdwijning van Thomas Lumas vooral tot een sterk boek maakt, is het uitgangspunt dat Thomas gebruikt heeft. Een roman waarin een zoektocht centraal staat, maar dan een die leidt naar kennis. En dat gegeven combineert Thomas meer dan beheerst met thrillerelementen, die op een goede manier hun plaats hebben gekregen binnen het op zichzelf staande verhaal. Thomas heeft een boek geschreven dat durft te spelen met gedachten en met de gedachte dat er meer of juist niets achter die gedachten schuilgaat.