Boeken / Fictie

Eind goed, al goed

recensie: Renate Dorrestein - De stiefmoeder

Renate Dorrestein heeft inmiddels een enorme literaire productie op haar naam staan. Veelal is het gezinsleven onderwerp van bespiegeling en dat is in haar nieuwste roman De stiefmoeder niet anders. Dit keer draait het verhaal om een zogenoemd knip-en-plakwerkgezin.

Claire is twaalf jaar getrouwd met Axel en is stiefmoeder van de zestienjarige Josefien. Claire is quiltkunstenares en staat op het punt naar Engeland af te reizen waar zij een expositie heeft en gelauwerd zal worden. Een daverende ruzie met Axel, vlak voor vertrek, leidt ertoe dat hij thuisblijft bij Josefien, een egocentrische graatmagere puber. Eenmaal in Engeland krijgt Claire problemen met haar gezichtsvermogen en ze laat de feestelijkheden voor wat ze zijn. Ze pakt haar spullen en rijdt het binnenland in, waar ze zich een tijdje terugtrekt. Voor Alex en Josefien verdwijnt zij uit het zicht; niemand kan vertellen waar Claire is gebleven.

Grote schoonmaak


Vanuit het gezichtspunt van achtereenvolgens Claire, Axel en Josefien wordt een heftige periode in het leven van het over het algemeen harmonieuze gezin getoond. In het derde deel, wanneer Josefien aan het woord is, komt Claire weer terug uit Engeland. Geheimen worden geopenbaard en er wordt, zoals Claire zegt, grote schoonmaak gehouden.

De ontwikkeling van Josefien is in De stiefmoeder de meest interessante. Zij lijkt over haar humeurige, onverantwoordelijke en onachtzame prinses-op-de-erwtgedrag heen te groeien. Zij heeft Claire altijd als een gegeven beschouwd en zich nooit in haar gevoelens verdiept. Door de ruzie die is ontstaan moet Josefien nu haar eigen gedrag onder ogen zien en ze begrijpt dat enige dankbaarheid jegens Claire wel op zijn plaats is.

Boze stiefmoeder


Dorrestein belicht op scherpe en humoristische wijze de gevoeligheden die er liggen in het gezin van vader en dochter plus stiefmoeder. Axel is een overbezorgde vader, die zijn dochter op handen draagt en niets op Josefien heeft aan te merken. Hij is blind voor haar minder aangename karaktertrekjes. Wanneer hij een geheim gehouden afspraak ontdekt in een oude agenda van Claire is dan ook zijn eerste reactie haar, als relatieve buitenstaander, de schuld in de schoenen te schuiven. Naar het hoe en waarom van de afspraak vraagt hij niet, twijfels heeft hij niet. Hij is ervan overtuigd de juiste conclusie te hebben getrokken.

Claire heeft in haar leven veel moeten overwinnen om te worden wie zij nu is. Zij is, alleen al door haar postuur, duidelijk aanwezig en neemt bepaald geen blad voor de mond:

‘Heb ik me twaalf jaar lang voor je ondankbare dochter uitgesloofd of niet? (…) Het gaat er hier een stuk interessanter aan toe sinds we een boze stiefmoeder in huis hebben. (…) Een boze stiefmoeder brengt tenminste aan het licht wat er onder de mantel der liefde ligt te rotten.’

Claire komt in de roman als een sterke vrouw over, die weet wat ze wil en dat ook bereikt. Zij weet zich bewonderenswaardig te beheersen wanneer ze bij haar thuiskomst uit Engeland niet bepaald met open armen wordt ontvangen. ‘Ik zou je haast vragen wat je hier komt doen. (…) Claire kijkt om zich heen (…) Ik woon hier, zegt ze.’

Vlot en opgeruimd

Onder andere de vele vlotte dialogen maken van De stiefmoeder een prettige leeservaring. Dit ondanks het met veel Engels doorspekte taalgebruik, dat vaak wat clichématig en soms nogal banaal is, en observaties die naar het karikaturale neigen. Met humor en op een positieve manier weet Dorrestein neer te zetten dat stiefmoeder zijn niet zo makkelijk is. Er spreekt een gevoel van opgeruimdheid uit de roman en in sneltreinvaart spoed je naar het einde.

Klik hier voor een interview met Dorrestein op de website Cobra.be.