Geblinddoekt

Laten we vooropstellen dat dit geen young adult-roman is, hoewel de omslag van de Nederlandse vertaling, die negen jaar op zich heeft laten wachten, anders doet vermoeden. De gemiddelde zestienjarige zou dit boek prima kunnen lezen, maar het is voor een veel breder publiek interessant. Klein heeft met haar debuut een literair werk met thrillerkwaliteiten afgeleverd, waarbij het vampierenaspect als symbool dient voor het verliezen van de grip op de realiteit in plaats van, zoals in vele young adult-boeken, als kader voor een onmogelijke liefde.

Paranoia in een claustrofobische setting

De naamloze vertelster houdt op kostschool in de jaren zestig van de vorige eeuw een dagboek bij. Na het overlijden van haar vader sloot haar moeder zich voor haar af en is ze naar deze afgezonderde school gestuurd. Hier laat ze haar geluk afhangen van haar enige hartsvriendin, Lucy. Die wordt echter vriendinnen met een nieuw meisje, Ernessa, een oude ziel in een jong lichaam. Er beginnen vreemde dingen te gebeuren en de vertelster vermoedt dat Ernessa niet menselijk is. Ze duikt in de oude boeken van haar vader om meer te weten te komen over het bovennatuurlijke. Ze verliest zichzelf in de irrationele gedachten van mythologieën en in de fictie van gothic novels. Maar in hoeverre wordt haar angst gestuurd door jaloezie in plaats van nuchtere observaties?

Wat deze roman zo aangrijpend maakt, is de intieme en innemende toon van de vertelster. Ondanks haar puberale stem getuigen haar gedachten van een begrip van relaties en het leven waar zelfs een volwassen vrouw vaak nog zoekende naar is, om daarna om te slaan naar een zwart-wit denkbeeld. De zoektocht naar zichzelf straalt van de pagina’s. Haar gedachten zijn zo eerlijk verwoord, dat je niet laten meeslepen in haar wereld geen optie is.

De geboorte van een narcist

De tweeledige fascinatie die deze roman beschrijft geeft een beeldend inzicht in de menselijke handelswijze jezelf te veranderen, verloochenen bijna, om jezelf passend te maken voor een ander. De naamloze vertelster ziet het gebeuren met haar beste vriendin en komt hiertegen in opstand. Terwijl ze haar vermoedens bevestigt door steeds geobsedeerder naar Ernessa en Lucy te kijken, ontwikkelt ze zich tot een narcist. De almachtige vraag binnen de psychologie – komt dit gedrag voort uit nature of nurture – wordt niet beantwoord, maar wel op een originele en indrukwekkende manier opgeroepen.

De vertelster geeft zichzelf een functie: beschermengel van Lucy. Ze denkt dat ze voor Ernessa een waardige tegenstander is. Van een meisje wier wereld afhing van haar vader en haar beste vriendin verandert ze in een meisje dat naar de grond staart als ze door de gang loopt, omdat ze denkt dat een man zijn leven voor haar zou geven als ze hem zou aankijken. De veranderingen in haar zijn huiveringwekkend. Klein beschrijft ze zeer subtiel. Eigenlijk wil je na de laatste pagina teruggaan naar het begin, om te kijken of de nuances die ze aanbrengt bij een tweede leesronde nog hetzelfde zijn.

Een spel met de lezer

Telkens is de onderhuidse belofte aanwezig dat er iets verschrikkelijks staat te gebeuren. Deze spanning blijft tot het einde aanwezig. Een tweede spanningsboog wordt gecreëerd doordat de vraag rijst naar de omstandigheden van haar vaders dood. Terwijl dit eerst helemaal geen vragen opriep. Maar op de momenten dat de auteur haar subtiele hints geeft, kun je je niet meer voorstellen dat je ooit hebt gedacht dat het anders zat, zo goed passen de ontwikkelingen bij de hoofdpersoon en het verhaal. Omdat de onthullingen uit de lucht vallen, maken ze des te meer indruk.

Het is niet alleen de vertelster die dieper en dieper verstrikt raakt in de waarheid, de lezer gaat er even hard in mee en zet uiteindelijk overal vraagtekens bij. Dit spel maakt Nachtvlinder tot een pracht van een roman.