Er is hoop na middernacht

Siobhan Dowd, een Britse kinderboekenauteur, heeft het idee van het verhaal niet zelf kunnen uitwerken. Na haar overlijden is Patrick Ness gevraagd haar concept te vertalen naar papier. Later voegde Jim Kay zijn treffende, dreigende illustraties toe aan het geheel. Zeven minuten na middernacht won onder andere de Carnegie Medal, de British Children’s book of the Year en de Preis der Jugendjury, allen gewichtige prijzen in de jeugdliteratuur.

Mooie raamconstructie

De moeder van de dertienjarige Conor O’Malley is terminaal ziek en alleenstaand. ’s Nachts droomt hij van het monster, een oud en gevaarlijk wezen dat de vorm van een grote taxusboom aanneemt – niet ontoevallig een ingrediënt voor een middel tegen kanker. Conor is ervan overtuigd dat hij slaapt, maar er is bewijs van zijn nachtelijke belevenissen. Hoe komen die naalden en bessen anders op zijn kamervloer? Dat de boom echt is maakt Conor niet bang. Er ligt een scenario op de loer dat vele malen erger is: zijn moeder laten gaan. Op een goede tweede plek staat ‘anders’ worden behandeld door leraren, klasgenoten, iedereen in zijn omgeving. Hij wil geen medeleden krijgen en verlangt naar de klappen van schoolgenoot Harry, die hem pest.

Het zal niet verbazen dat het monster is gekomen om Conor te helpen. Tijdens hun laaturige avonturen zet de taxusboom drie folkloreverhalen uiteen met een onverwacht moraal. Het monster eist daarna dat Conor het vierde verhaal vertelt: zijn eigen, benauwende waarheid over zijn ergste nachtmerrie. ‘Verhalen zijn woeste wezens, zei het monster. Wie weet wat voor ravage ze kunnen veroorzaken als je ze loslaat?‘ Dit is een kinderboek zoals Roald Dahls boeken en Grimms sprookjes voor een jonger (en ouder) publiek zijn. Het plot is simpel en meeslepend, de taal eenvoudig. Maar de boeken huizen thema’s met waarheden en levenslessen voor de mens in alle soorten en maten.

Confronterend inlevensvermogen
De verhalen-in-een-verhaal zijn daarmee waardevol, tijdloos en verrassend onvoorspelbaar. Een aantrekkelijke propositie die balans geeft aan het verdriet van de jonge hoofdpersoon. De grootsheid van de auteur zit echter niet uitsluitend in zijn koorddanstechnieken, maar ook in zijn inzicht in menselijke emoties. Het ruwe, intense sentiment van verlies en angst wordt nog eens extra onderstreept door een kind als verteller in te zetten. Toch verliest de dappere Conor geen hoop. Rooskleurig is het verhaal niet, maar wel geruststellend. Zeven minuten na middernacht haalt massaal het liefdevolle in ons naar boven.

Bij aanvang weet je natuurlijk al dat dit verhaal niet goed kan aflopen. Het is dan ook niet zozeer de situatie zelf die een volle tissuedoos vraagt om je tranen mee te deppen. Het is dat je dit boek op je eigen leven betrekt. Alle onzekerheden en angsten uit verleden en heden komen binnendenderen en doen onvermijdbaar stilstaan bij de vraag ‘wat als?’ Het overkomt ons allen, ooit, te snel: het verliezen van een geliefde, een familielid, een kind. En wat kwetsbaar doet dit boek je voelen. Ondanks waarschuwingen van vriendelijke medelezers kun je je niet afsluiten; het inleven in de hoofdpersoon gebeurt zonder instemming. En dan krijg je een hele ontroerende leeservaring.