Nederlands meest controversiële politicus

Hoogleraar in de politieke theorie van etnische verhoudingen Meindert Fennema begint met Wilders’ vroege jaren binnen de VVD. Daar begon hij in 1990 als fractiemedewerker. Zijn expertisegebied was de sociale zekerheid, maar hij koesterde speciale belangstelling voor Oost-Europa en het Midden-Oosten. Wilders’ onaflatende werklust en zijn publicaties wekten de aandacht van toenmalig VVD-leider Frits Bolkestein, en dat gaf Wilders’ carrière vaart. Van zijn kant heeft Wilders altijd met weemoed teruggedacht aan de tijd dat de moedige Bolkestein de VVD leidde; binnen de latere centrumkoers kreeg Wilders weinig ruimte voor zijn standpunten. Uiteindelijk gevolg hiervan was zijn breuk met de VVD.

Islamkritiek

Als eenmansfractie verwoordde hij zijn anti-islamstandpunt met toenemende kracht. Vanaf midden 2005 koppelde hij daar, in navolging van Fortuyn, de stelling aan dat ‘de politieke elite’ ervoor zorgt dat de ‘islamisering’ ongestoord de samenleving binnen kan dringen. De bedreigingen stroomden de afgelopen vijf jaar binnen, als gevolg waarvan Wilders’ leven bepaald wordt door de beveiligingsvoorschriften. Het is verbazingwekkend te lezen hoe die beveiliging in eerste instantie was geregeld; Wilders werd aanvankelijk in Kamp-Zeist ondergebracht, in de twee cellen waar eerder de Libische Lockerbie-verdachten hadden gezeten.

Interessante gedeelten in het boek zijn die waarin Fennema uitvoerige aandacht besteedt aan de steeds wisselende politieke vrienden van, en invloeden op Wilders. Natuurlijk komt ook de ieder welbekende electorale opmars van de PVV aan bod, culminerend in de 24 zetels tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van juni 2010.

Belevingswereld
Fennema uit zijn bewondering voor zowel het uithoudingsvermogen als de politieke kwaliteiten van Wilders. Sowieso handhaaft hij bijna het gehele boek door een politiek neutrale, naar sympathie neigende toon. Enkel in het hoofdstuk over het lopende proces tegen Wilders spreekt Fennema zich uit: tégen vervolging. De overdreven ondertitel ‘De tovenaarsleerling’ lijkt overigens vooral uit verkoopoverwegingen op de kaft te prijken.

Het grote probleem met dit verder goede boek is dat Fennema Wilders niet heeft gesproken, maar toch schrijft hij – weliswaar zeer aannemelijk – alsof hij weet hoe Wilders politieke beslissingen beredeneerde en zijn politieke leven tot nu toe heeft ervaren. Een voorbeeld: ‘Hij begon ook de spanning te voelen die het proces met zich meebracht.’ In een tv-programma zei Fennema dat hij dergelijke gevoelens had vernomen van anonieme bronnen rond Wilders – maar dan nog komt het uit een nergens vermelde, secundaire bron.

Hetzelfde probleem komt naar voren bij een passage waarin wordt vermeld dat ‘der Blonde Engel’ verschillende affaires heeft gehad (die Fennema heeft opgenomen om te laten zien dat Wilders geen heilige is):

Ook journalisten en zelfs vrouwelijke Kamerleden van andere fracties deden er een moord voor om, al was het maar voor een nacht, de eenzaamheid van de politiek gevangene te verlichten. Zijn gedwongen isolement werkte als een magneet.

Verfrissend

Het hangt af van het ingenomen perspectief hoeveel waarde er moet worden gehecht aan deze kritiekpunten. Fennema heeft niet dé politieke biografie over Wilders willen schrijven, maar ‘slechts’ een beschrijving van diens politieke carrière. En afgezien van het genoemde kritiekpunt is de documentatie in orde, al komt Fennema niet met veel nieuwe feiten (zo is er helaas geen nieuws over de herkomst van de donaties aan de PVV). Desalniettemin is het interessant en verfrissend om alle episodes uit het door hypes vaak onoverzichtelijk gemaakte politieke leven van Wilders achter elkaar te lezen. Het wegpoetsen van de open gaten is een dubieuze beslissing, maar zorgt er tegelijkertijd wel voor dat dit boek zo prettig wegleest. Vooral dat maakt dit boek een aanrader voor iedere politieke junk.