Nog één keer denken aan Ilie Dumitrescu

  
De eenvoudigste ideeën zijn de beste. Zoals de voetbalgeschiedenis herschrijven aan de hand van de 120 minuten (+ strafschoppen) die een voetbalwedstrijd maximaal kan duren.

Voetbalgeschiedschrijvingen en sportcanons kunnen twee kanten op. Die van de oneindige volledigheid (neem de geweldige serie Oranje Toen & Nu van Matty Verkamman en Taco van de Velde, een reeks boeken waarvoor je – wanneer je alles wilt hebben – twee extra Billy’s moet ophalen). Of die van het oplepelen van altijd maar weer dezelfde vijftig clichéverhalen die inmiddels zo vaak verteld zijn dat je zou willen dat ze nooit gebeurd waren (de hand van God, WK-finale ’74, Van Basten in ’88, de kopstoot van Zidane, de goals van Paolo Rossi, Roger Milla, noem maar op). Er zijn sportschrijvers die gebukt gaan onder de alle originaliteit verterende angst van het niet incompleet durven zijn. Maar compleetheid is, evenals perfectie overigens, dodelijk saai.

Van Trevor Hicks tot Pierre Womé

Maarten Moll (journalist bij Het Parool) heeft dat goed begrepen, getuige zijn inleidende woorden bij Wat een goal!. Híj is verantwoordelijk voor het eindproduct, dus híj selecteert en híj is degene door wiens subjectieve bril we de afgelopen voetbaleeuw te zien krijgen. Moll is de Bert van Marwijk van de voetbalgeschiedenis: hij houdt vast aan veel oude waarden en vaste krachten, maar kiest soms voor een Jetro Willems-moment: niemand die er ooit aan had gedacht juist dat in een voetbalgeschiedenis op te nemen. En op die momenten stijgt Wat een goal! uit boven het meeste wat er eerder op dit gebied verschenen is.

Een paar namen: Trevor Hicks, Archie Thompson, Norbert Siegmann, Ilie Dumitrescu, René Higuita, François Sterchele, Fernando Redondo, Roberto Rojas, Marc Vivien Foé, Jürgen Sparwasser, Pierre Womé, Vitali Daraselia en David Kipiani. Er zijn maar weinig boeken op de wereld waarin deze namen gezamenlijk figureren en waarin ze deel uitmaken van een groter verband. Want dat is de kracht van Molls werk (wat een sisyfusarbeid moet het zijn geweest): het stelt het grote en het kleine naast elkaar, net zoals dat in de sport zelf gebeurt. Nergens anders dan in het voetbal is het polletje van Van Breukelen een anekdote van vergelijkbare grootte als die van de moord op Andrés Escobar, bestaat er geen hiërarchie tussen mislukking en succes.

De kantlijn centraal

De mooiste zijn de verhalen die buiten het veld doorgaan, alsof er geen witte lijnen van kalk zijn waarbinnen het verhaal zich afspeelt. Met die verhalen – over de gefnuikte ambities van grote talenten, instortende stadions, politieke verwikkelingen – had Moll zelfs nog wel wat soepeler mogen zijn en de strikte omvang van zijn anekdotische verhalen iets mogen oprekken. Dankzij een consequent aangehouden stijl – korte zinnen, soms wat al te staccato, literair tiki-taka – slaagt de schrijver er toch steeds weer in om in een paar honderd woorden een wereld op te roepen.

Dat lukt hem ook als hij een doelpunt, een beroemde actie of een legendarische wedstrijd beschrijft, maar die stukjes leggen het onherroepelijk af tegen de vergeten achtergronden die Moll nog één keer terug op de voorgrond weet te krijgen. Messi, Van Basten, Beckham, Ronaldo; ze staan in duizendvoud op YouTube, op verzamel-dvd’s en op de harde schijf van samenstellers van tv-programma’s. We kunnen ze dromen, en dat doen we ook regelmatig, daar hebben we Wat een goal! niet voor nodig. Maar die verhalen die Moll onder het stof van de vergetelheid heeft weten uit te trekken, daar wil je meer van weten, ze nodigen uit tot googelen, tot herlezen en tot nader onderzoek. Rojas, Thompson, Womé en Higuita, na een leven lang in de kantlijn zijn zij in Wat een goal! degenen om wie het werkelijk gaat.

Lees nog meer over sport op 8WEEKLY:
Michiel van Egmond – Gijp
Hugo Camps, Johan Derksen, Michel van Egmond, et al. – Bert van Marwijk. Het levensverhaal. De werkwijze