Jan Wolkers/Dick Matena – Kort Amerikaans, deel 1

Natuurlijk valt er veel voor te zeggen dat dankzij Matena literatuurliefhebbers eindelijk oog hebben voor strips, maar de vraag die blijft spelen is: wat is zo’n integrale verstripping werkelijk waard? De kritiek op De avonden was dat Matena’s beelden weinig toevoegden aan de geschreven tekst. De tekst van deze roman was namelijk integraal overgenomen. Het medium strip heeft echter als doel een brug te slaan tussen dat wat met woorden verteld wordt en dat wat je ziet. Matena is daar bij Kort Amerikaans beter in geslaagd. Hij heeft de tekst veel meer los durven laten dan hij bij De avonden deed – tenminste vergeleken met de 33e druk van Kort Amerikaans uit 1973.

Felrealistisch en klinisch

De tekenstijl die Matena in Kort Amerikaans gebruikt, wijkt niet af van zijn andere werk: een felrealistische weergave van de werkelijkheid met keiharde koppen zonder een spatje emotie. Dat gemis aan emotie sloot goed aan bij de sfeer in De avonden en dat was dan ook waarom dit boek het meest werd geprezen. In Kort Amerikaans, dat gaat over een jongen die onderduikt in een kunstacademie, zitten ook veel van die emotiearme figuren, zoals de nazi/kunstenaar Van der Grouw, bij wie deze stijl goed past. De seksscènes die erg belangrijk zijn voor dit boek (in cultuurhistorische zin, omdat dit een van de eerste boeken was waarin seks zo’n opvallende rol had), zijn echter zo klinisch als een ziekenhuisgang. Dat dit album in kleur is gemaakt, of zoals Matena zelf zegt: “oorlogskleuren; matte, aardse tinten”, doet daar niets aan af.

Liever lezen

Matena heeft nog toegezegd om na deze trilogie Kaas van Willem Elsschot en De diamant van Harry Mulisch te verstrippen. Als magnum opus zou hij Ulysses van Joyce willen omzetten in plaatjes. Daar moet nog even op worden gewacht, want eerst komt dit najaar nog deel twee van Kort Amerikaans uit, en het laatste deel in het voorjaar van 2007. Ik denk dat ik liever voor die tijd de roman nog eens herlees. Kort Amerikaans door Matena levert geen extra bijdrage aan de stripwereld en zal niet eigenhandig zorgen voor de emancipatie van de strip als literaire vorm. Geef mij maar weer eigen werk van Matena, zoals Gauguin en Van Gogh uit 1990.