Grote boeken voor een klein kamertje

Je hebt grote kleurrijke boeken boordevol foto’s over kunst en cultuur. Die horen thuis op de salontafel. Daarnaast heb je moeilijke literaire werken in zware leren banden. Die horen prominent op ooghoogte in de boekenkast. Ook kennen we de spannende, vlot weglezende thriller. Steevast vinden we die op het nachtkastje terug. Maar we kennen ook nog een andere groep boeken: de boeken die we tegenkomen op het toilet. De moppen van Max Tailleur horen onder andere bij deze groep. Maar ook Het grote lexicon van hardnekkige misverstanden en Lexicon van medische misverstanden misstaan op dit kamertje niet.

Arbitraire keuzes

In Het grote lexicon van hardnekkige misverstanden is een bundeling van de eerder verschenen Lexicon van hardnekkige misverstanden, 500 kapitale blunders, vooroordelen en denkfouten, van avondrood tot zeppelin en Nieuw lexicon van hardnekkige misverstanden, 500 kapitale blunders, vooroordelen en denkfouten, van advent tot zonnebrand. De titels geven al aan dat de schrijvers niet bepaald kort van stof zijn en Het grote lexicon van hardnekkige misverstanden, 1000 kapitale blunders, vooroordelen en denkfouten omvat dan ook meer dan 700 pagina’s feiten en weerlegde fictie. Neem daarbij de bijna 300 pagina’s van het Lexicon van medische misverstanden, vooroordelen, halve waarheden en dubieuze behandelingen van A tot Z en je kunt vele uren doorbrengen op het toilet.

Zoals de titels al aangeven wil men met deze boeken enkele misverstanden uit de weg werken die soms al jarenlang hardnekkig de ronde doen. De vraag is echter of deze misverstanden echt bestaan of dat dat een misverstand is. Zo ontkracht men bijvoorbeeld het ‘misverstand’ dat mannen geen borstkanker kunnen krijgen. Maar volgens mij weet elk nadenkend mens dat mannen uiteraard ook borstkanker kunnen krijgen. Of dat planeten in ellipsvormige banen in plaats van cirkels rond de zon draaien. De keuze van misverstanden is dus op z’n minst arbitrair te noemen.

~

Hedendaags feit is de fictie van morgen

Uiteraard is bij een verzameling als deze altijd sprake van meer en minder aansprekende onderwerpen. Zo heeft de een nu eenmaal meer interesse in de mythes rondom alcohol en alcoholgebruik en de ander verdiept zich liever in de vraag of Wilhelm Tell echt heeft bestaan. Daarom is het ook zo’n geschikt boek voor op het toilet. Je gaat zitten en zoekt snel even een onderwerp dat je boeit. Lezen. Vegen. Doorspoelen. Broek omhoog. En klaar! Maar voor iedereen die graag de alwetende uithangt op feesten en partijen zijn deze bundels uiteraard ook verplichte kost. Want naast de voor de hand liggende misverstanden zoals het misverstand dat alcohol ongezond zou zijn (iets dat ik al jaren bestrijd), staan er ook zeer nuttige wetenswaardigheden in voor de chronische betweter. Zo is het altijd handig om te weten dat Tjaptjoi niet Chinees maar Amerikaans is, Pompei niet onder lava maar onder as werd bedolven en dat er wel degelijk sneller bewogen kan worden dan met de snelheid van het licht.

Bij dit soort lexicons is het natuurlijk altijd de vraag of de geraadpleegde bronnen deze keer dan wel de waarheid spreken. Soms is het namelijk onduidelijk welke bron geloofd moet worden. De geleerden zijn het zelf namelijk ook niet altijd eens. En zo kan een hedendaags feit de fictie van morgen worden. Een misverstand kan nu dan even uit de weg geruimd worden, maar in de toekomst kan die weerlegging misschien wel weer een misverstand genoemd worden. Desalniettemin zijn de lexicons heerlijk wc-boeken die je soms verbazen, soms laten gapen, soms verbijsteren, maar eigenlijk altijd amuseren. We kunnen weer lekker allemaal de pot op.

Het grote lexicon van hardnekkige misverstanden • Walter Kramer & Götz Trenkler • Uitgever: Bert Bakker • Prijs: € 19,95 (paperback) • 735 bladzijden • ISBN 9035130146

Lexicon van medische misverstanden • Werner Bartens• Uitgever: Bert Bakker • Prijs: € 19,95 (paperback) • 239 bladzijden • ISBN 9035129512