Het te laat onthulde geheim

Lichaam en geest

Het uitgangspunt van Ben jij Engel is de tegenstelling tussen lichaam en geest, en tussen Satan en God. De jonge, naamloze hoofdpersoon (tevens verteller) krijgt een heel ander leven als op een dag een meisje bij hem aanbelt. Hij voelt zich enorm tot haar aangetrokken, maar zij laat hem niet toe tot haar lichaam. Wanneer zij hem voorstelt dat hij haar leven krijgt op haar 28e verjaardag in ruil voor volledige kuisheid tot die dag, accepteert hij dat gretig. Vanaf dan luistert hij naar haar verhalen over haar minnaars en minnaressen, zonder haar ooit aan te raken, of zelfs over haar te fantaseren. Langzamerhand zoekt zij echter meer toenadering en ze komt zelfs bij hem in huis wonen. Dan blijkt ze zwanger te zijn, en de afspraak en het meisje komen in een heel ander licht te staan.

Religieuze beelden

De onthulling van het ‘geheim’ van het meisje vindt pas twintig bladzijden voor het einde plaats en pas dan worden veel dingen duidelijk – voor de hoofdpersoon en voor de lezer. Pas dán snap je iets van de relatie en pas dán snap je iets van de verwijzingen naar religieuze symbolen eerder in het boek. Of nou ja, verwijzingen… Eenmaal krijgt de hoofdpersoon een popje dat met plakband vastgeplakt is aan een plastic kruis, en dat beeld blijft steeds terugkomen. Ook leest hij wel eens in zijn ‘Heilige Bijbel’, maar wat en waarom is niet duidelijk. Een van de problemen van Ben jij Engel is eigenlijk het gebrek aan goede, interessante beelden. Juist een filosofisch-religieus uitgangspunt als dit leent zich voor een creatieve uitwerking, maar Barendse slaagt er niet in zijn symboliek overtuigend uit te werken.

Voortkabbelend verhaaltje

Ook de stijl van het boek schiet te kort. Pas tegen het einde, als hij schrijft wat er gebeurt, pas als er iets gebéurt, wordt de lezer meegetrokken in het verhaal. Tot die tijd is het een voortkabbelend, semi-poëtisch en ietwat traag levensverhaal van een jonge jongen. De niet zo inventieve beelden worden te vaak en te letterlijk herhaald, waardoor ze nog minder interessant zijn en de kracht van de herhaling juist verloren gaat. Zijn beschrijvingen zijn te kort en niet overtuigend, de semi-tragische mijmeringen van de hoofdpersoon blijven plat en levenloos. Het zijn de gedachten van een stuntelige student zoals de schrijver zelf. Het lijkt wel of Barendse niet genoeg woorden heeft voor wat hij wil zeggen. Dit gecombineerd met een redacteur die constructies als ‘haar invloed op mij is als een drugs’ laat staan, maakt het boek slecht leesbaar.

Potentie

Maar toch, dat einde… Zodra er iets in het boek gebéurt, zodra er actie plaatsvindt, leest het als een trein. Het verhaal krijgt vorm en dingen beginnen op hun plaats te vallen. Het einde geeft het boek zin, maar het komt eigenlijk iets te laat. Barendse heeft zich te veel geconcentreerd op het filosofische aspect en is daarbij het verhaal een beetje uit het oog verloren. En dat is jammer, want dat verhaal is best interessant. Barendse is niet die nieuwe briljante schrijver, maar met een kleine herstructurering, een blik in het woordenboek en een betere redacteur zou hij wel een heel aardig boek geschreven hebben. Misschien is dat iets voor zijn tweede?