Een jaar lang in een andere wereld

Het is op zich vreemd dat de Nederlandse uitgave van Jeruzalem geen ondertitel heeft meegekregen. Chroniques de Jérusalem luidt de oorspronkelijke titel. De meeste vertalingen nemen die kwalificatie – kronieken – op de een of andere manier wel mee: Chronicles from the Holy City is de Engelse ondertitel en in het Duits heet het boek Aufzeichnungen aus Jerusalem. Het lijkt niet van belang, maar het weglaten van dat ene woordje uit de titel verandert de manier waarop je het boek leest.

Een beleving, geen uitleg

Jeruzalem is geen journalistiek werk. Anders dan bijvoorbeeld Joe Sacco (Onder Palestijnen), die een beeld probeerde te schetsen van de leefomstandigheden in Palestina en het voortdurende conflict in Israël, is het boek van Delisle het best te omschrijven als een dagboek. Onderverdeeld in twaalf hoofdstukken – augustus tot en met juli – vertelt Jeruzalem over hoe het gezin Delisle aankomt in Jeruzalem en hoe Guy probeert om een ritme te vinden. Hij zoekt voortdurend naar een rustige plek om te schetsen, probeert de bezienswaardigheden te bekijken en berust in zijn rol als huisvader.

Zijn zwerftochten brengen hem op de bekendste plekken van Jeruzalem, zoals de Tempelberg en de Klaagmuur, maar ook in onbekende  achterafwijken en stukjes Jeruzalem die normaal gesproken verborgen blijven. Ook overbekende maar weinig geziene onderdelen van de stad komen langs. Met name de Muur. Delisle wordt getroffen door die muur die Israël en de Palestijnse gebieden scheidt. Het is een fysieke representatie van de tweedeling die in Jeruzalem bestaat tussen Joden en Arabieren.

Met wijd open ogen

Delisle, bekend om zijn minimalistische en makkelijk in het oog liggende stijl van tekenen, verkent de stad met een nieuwsgierigheid en open houding die bijna naïef aandoet. Stijl en inhoud sluiten zodoende mooi op elkaar aan, maar af en toe komt het geheel een beetje te simplistisch over. Vooral wanneer Delisle, die veel contacten heeft bij hulporganisaties en diplomaten, verhalen over het dagelijks leven van Palestijnen te horen krijgt.

De Joden komen er bekaaid van af. Hoewel huisuitzettingen en het bouwen van de Muur uitgebreid aan bod komen, blijven de achtergronden van het conflict zo goed als onaangeroerd. Dat is gezien de complexe problematiek niet verwonderlijk, maar de problemen waar de Palestijnen mee worstelen komen uitgebreid aan bod, en dat geldt zeker niet voor de andere kant van het verhaal. Daarom was die ondertitel een goede toevoeging zijn geweest. Het lezen van ‘Kronieken uit Jeruzalem’ zou al duidelijker maken dat Delisle hier geen beeld van de stad probeert te geven, maar van zijn beleving van de stad.

Dagboek van een tekenaar

Jeruzalem is een mooi vormgegeven dagboek. Het laat zien hoe Delisle probeert te wennen aan zijn nieuwe omgeving. De minimalistische tekenstijl en het ingehouden gebruik van kleur geven het geheel een wat monotoon uiterlijk, waardoor het duidelijk wordt dat de inwoners van het gebied de smaakmakers zijn. En zoals ieder dagboek staat Jeruzalem vol met eigenaardigheden, met de opvallende dingen die de chroniqueur tegenkomt.

In Jeruzalem is het heel normaal als er iemand gewapend over straat loopt of jogt met een aanvalsgeweer op zijn rug. Ultraorthodoxe Joden schuwen geweld niet – mannen die de hele week in gebed en gepeins verzonken zijn vallen op zondag een verdwaalde auto aan. En controles zijn aan de orde van de dag. Delisle laat zien hoe bevreemdend de stad daadwerkelijk is en dat de Palestijnen en Joden heel verschillende visies hebben. Maar af en toe lijkt het incompleet, waardoor het toch weer wat van een reisgids heeft. Een dagboek zou persoonlijker zijn.