Filmcanon in stripplaatjes

Minoes door Wasco

Een paar maanden voordat het boek werd uitgebracht was Filmfanfare al in het nieuws. Alex van Warmerdam en Dick Maas waren boos. Filmfanfare zou namelijk de klassiekers van de Nederlandse filmgeschiedenis gaan eren door per film een verstripping in één pagina te maken. Daar hoorden de films van Van Warmerdam en Maas natuurlijk ook bij. Eén probleem: ze waren nooit om toestemming gevraagd en (o schande) ze kregen ook geen rechten uitbetaald.

Eerbetoon aan filmklassiekers

Gelukkig was het misverstand snel opgelost: het betrof een eerbetoon en geen letterlijke verstripping. Abel, De Noorderlingen, De Lift en Flodder: ze staan er gewoon in, tussen 47 andere films. Wat de boze mannen welicht over de streep heeft getrokken, is het feit dat anderhalf jaar geleden hetzelfde is gedaan met de Nederlandse literatuur in Mooi is dat! Dat boek kreeg veel aandacht en (terechte) complimenten.

Poster Soldaat van Oranje door Erik de Graaf

Ook Filmfanfare is met veel zorg samengesteld. 23 filmexperts stelden een shortlist samen van 83 films waaruit de stripmakers konden kiezen. Eén pagina kregen ze vervolgens, plus de vraag om een nieuw filmaffiche te maken. Filmkrant-redactrice Dana Linssen schreef per film een korte toelichting. Dat alles werd gebundeld in een kloek boekwerk met een apart formaat (oblong, maar dan rechtopstaand) en een mooie roze omslag. Een schitterende tekening van Joost Swarte, uitmuntend in eenvoud, maakt het geheel af.

Sfeerimpressies

Qua vormgeving is er dus niets mis met Filmfanfare. Op andere vlakken valt wel wat op het boek aan te merken. Zo lijkt de selectie van striptekenaars wat willekeurig. Van de gevestigde grootmeesters uit het wereldje zijn eigenlijk alleen Hanco Kolk, Erik Kriek, Barbara Stok, Guido van Driel en Joost Swarte vertegenwoordigd. Daar is natuurlijk niets mis mee, als de overige bijdrages afkomstig zouden zijn van jonge honden met een frisse kijk op het verschijnsel strip.

In Filmfanfare staan echter veel bijdrages die afkomstig zijn van tekenaars die in de eerste plaats illustrator of graficus zijn. Hun bijdrages zijn meer sfeerimpressies dan dat ze een verhaal vertellen. Dat wringt: in een stripbloemlezing verwacht je in de eerste plaats toch echte strips. Voor een ware strippurist zal dit boek waarschijnlijk niet aan zijn criteria voldoen.

Extra dimensie

Spetters door Erik Kriek

Voor filmfanatici lijdt Filmfanfare aan een ander probleem: gebrek aan herkenning. Film is bij uitstek visueel. Strip is dat ook, maar met meer vrijheid. Bij de bekende films leidt dat onwillekeurig tot vergelijken. Dan blijkt dat de strips eigenlijk zelden iets toevoegen. Je kent het verhaal, je kent de beelden, dus als de tekenaar er niet in slaagt om een extra dimensie toe te voegen of een verrassende vormgeving toe te passen is de verstripping niet meer dan een illustratie van hetgeen je al kent.

Toch is Filmfanfare een mooi boek. Vanwege de vormgeving, vanwege het idee, maar vooral omdat het een boek is waarin iedereen toch iets van zijn gading kan vinden. De een zal vallen voor de strakke grafische uitbening van Blue Movie door Hanco Kolk, de ander zal meer gaan voor de stemmige schilderijtjes die Aimée de Jongh maakte van De Lift. Filmfanfare is een ultiem koffietafelboek voor film- en stripliefhebbers.