Een kat in het nauw

De personages in Tien december hebben altijd goede bedoelingen, maar worden door externe factoren gedwongen of verleid het slechte te doen. Zo beschrijft Saunders in ‘Ereronde’ een jongetje dat er alles voor over heeft zijn buurmeisje te beschermen, in ‘Al Roosten’ een man die uit frustratie een streek levert aan de plaatselijke makelaar die alles perfect voor elkaar heeft en in ‘Mijn ridderlijk fiasco’ een man die uit een ridderlijk gevoel van rechtvaardigheid in het openbaar verkondigt met wie zijn baas vreemdgaat.

Verontrustend
Saunders praat de acties van zijn personages niet goed, maar wil de lezer wel laten begrijpen dat mensen die het gevoel hebben geen kant op te kunnen soms rare dingen kunnen doen. Saunders toont in tien indringende verhalen wat sociale ongelijkheid en onderdrukking, maar ook wat intense emoties — zoals in het geval van liefde of verlies — met een individu kunnen doen. Het maakt Tien december tot een relevante en urgente verhalenbundel.

Die urgentie komt het duidelijkst naar voren in de langere verhalen ‘Ontsnapping uit de Spinnenkop’ en ‘De Semplicadagboeken’. Beide verhalen lijken zich in de nabije toekomst af te spelen en zijn op z’n zachtst gezegd verontrustend. In ‘Ontsnapping uit de Spinnenkop’ worden gevangenen blootgesteld aan verregaande experimenten met verschillende nieuwe soorten drugs. Wanneer de ik-persoon te horen krijgt dat hij het gedrag van mensen onder invloed van Darkenfloxx — een drug die een ongebreidelde neiging tot zelfdestructie veroorzaakt — moet beschrijven, neemt hij een ingrijpend besluit om te voorkomen dat de proefpersonen het destructieve goedje toegediend krijgen.

Variatie
In ‘De Semplicadagboeken’ beschrijft een vader het schuldgevoel dat hij tegenover zijn kinderen heeft, omdat hij en zijn vrouw niet veel te besteden hebben. Wanneer hij tienduizend dollar wint, besluit hij niet zijn schulden te betalen, maar een nieuwe tuin aan te laten leggen voor zijn jarige dochter zodat ze het gevoel krijgt niet onder te doen voor haar vriendinnetjes. Er worden zelfs een aantal S-jes aangesleept, arme kinderen van over de hele wereld die betaald worden om als statussymbool in tuinen van rijke mensen te prijken.

Het zijn deze verhalen die de meeste indruk maken, maar wat de bundel vooral sterk maakt, is de afwisseling waardoor de lezer scherp gehouden wordt. Sommige verhalen beslaan minder dan tien pagina’s en lezen meer als sfeerschetsen, terwijl in de langere verhalen Saunders’ visie op de samenleving vorm krijgt. Tel daarbij op de fascinerende personages die in uiteenlopende contexten gesitueerd worden en je hebt de gevarieerde, indrukwekkende bundel die Tien december heet.