Muziek / Album

Ongrijpbare Finnen

recensie: Paavoharju - Yhä Hämärää

Dankbaar mogen we ze zijn, het Nederlandse distributiebedrijfje Clearspot, dat zich specialiseert in obscure muziek. Zonder hen lag er in ons land geen Dungen in de schappen en zou er hier nog nooit iemand hebben gehoord van Paavoharju. Dit Finse collectief komt namelijk met een ongrijpbaar debuutalbum op de proppen, dat wellicht het meest avontuurlijke en originele album van het jaar is.

~

Het duurt een flink aantal luisterbeurten voordat je ongeveer weet waar je naar luistert, en dan nog blijft het deels een raadsel. Het album opent met een geluidscollage van elektronische samples, toetsen en, neem ik aan, blazers. Mysterieuze klanken (noem het ambient), flarden van een melodieus patroon. Vijf minuten later beginnen de computerbeats (een vleugje Múm), snerpende geluiden, een akoestische gitaar en analoge keyboards die speelse melodieën produceren. Het geheel wordt begeleid door een indringende vrouwenstem die in het Fins zingt, maar eerder Oost-Aziatische invloeden verraadt.

Surreëel

Zo’n opening kan maar één ding betekenen: dit is een bijzonder album. De klanken van Valo tihkuu kaiken läpi keren terug in Ilmaa virtaa, maar dan in andere vorm: dit nummer is een soort deconstructie van de hoofdmelodie. De rest van Yhä Hämärää is gevuld met soortgelijk materiaal: een bizarre mengelmoes van stijlen en invloeden (elektronica, samplecollages en Finse folk sluiten hier naadloos op elkaar aan). Het is virtuoos, schijnbaar moeiteloos gespeeld en gezongen, en gedrenkt in een mysterieuze, hier en daar surreële sfeer. Puhuri opent met pianosamples en overlappende praatzang, maar ontpopt zich tot een indringende piano/zangcompositie die nog het meest lijkt op Sigur Rós in een minder bombastisch moment. Conventioneler, maar niet minder fascinerend, klinkt de band op Aamuauringon tuntuinen, een eenvoudig gitaarlied met opnieuw die mysterieuze stem en (voor ons) onbegrijpelijke teksten, en op afsluiter Musta katu, een melancholisch folkliedje.

Willekeurig

Het enige nadeel van dit wonderbaarlijke album is het gebrek aan structuur: een paar al te ontoegankelijke geluidscollages (Vitivalkoinen en On yhä hämärää) zijn als opvullers gebruikt en het geheel lijkt willekeurig samengesteld. Al te storend is dat niet, maar het is wel de reden dat Yhä Hämärää een moeilijk te bevatten plaat is in plaats van een instant-klassieker. Evengoed zul je lang moeten zoeken voor je op het westelijk halfrond even avontuurlijke en intrigerende muziek vindt.