TV to die for

De drijvende kracht achter Six Feet Under is Alan Ball. Als schrijver van het script van de enorm succesvolle film American Beauty kwam Ball opeens in de schijnwerpers te staan. Hierdoor verwierf hij meer vrijheid en kon hij zijn eigen ideeën beter uitwerken. Het nog wat slap uitgewerkte American Beauty kon daardoor een stuk sterker vervolg krijgen in de zwartkomische serie Six Feet Under.

Personages

Six Feet Under draait voornamelijk om het wel en wee van de familie Fisher en hun uitvaartonderneming. Vader Fisher heeft in de eerste aflevering reeds het loodje gelegd, maar duikt nog regelmatig op als gesprekspartner van met name zoon Nate. Ruth Fisher, wellicht het meest interessante personage, is een moederfiguur die het goed bedoelt, maar iedereen op de zenuwen werkt. Nate Fisher is de mild ironische oudste zoon die problemen heeft met verantwoordelijkheid. David Fisher is de homofiele en soms ietwat stijve uitslover, wiens relatie met Keith door bergen en dalen gaat. Claire Fisher is een tiener op drift die probeert aan kunst te doen. Naast de Fishers spelen ook Brenda Chenowith (de vertwijfelde en voortdurend experimenterende verloofde van Nate), Lisa Kimmel (de latere, vaak nogal irritante vrouw van Nate) en Federico Diaz (de getalenteerde lijkendokter) een belangrijke rol. Stuk voor stuk zijn het interessante personages met een eigen verhaal en problematiek.

Ernstig verminkte lichaamsresten

De structuur van deze serie is even simpel als effectief. Elke aflevering begint met een sterfgeval dat in het merendeel van de gevallen door de Fishers moet worden opgelapt. In de eerste twee seizoenen gaat de serie diep in op alle aspecten van de uitvaartbusiness, en komen we alles te weten over het dode menselijke lichaam en hoe hier door begrafenisondernemers mee omgesprongen wordt. We zien hoe ernstig verminkte lichaamsresten weer tot een normaal lichaam omgevormd worden, we komen te weten dat mannelijke lijken nog steeds erecties krijgen en we leren alles over lijkkisten en begrafenisrituelen (de prachtige reclamefilmpjes met uitvaartproducten zijn ronduit briljant). Dit alles wordt tot in detail neergezet, zonder dat er overmatig veel aandacht aan wordt besteed. Het wordt veeleer als een vanzelfsprekendheid gepresenteerd, waardoor wordt voorkomen dat dit tot de verbeelding sprekende materiaal omslaat in zielloze flauwiteiten. Hoewel er soms macabere toestanden plaatsvinden (zo worden de borsten van een net overleden pornoster gevuld met kattenvoer), is er vrijwel nooit sprake van smakeloos effectbejag en weten de makers precies de juiste toon te treffen.

In het derde seizoen komt de begrafenisonderneming meer op de achtergrond te staan en wordt er vooral ingezoomd op de vele relatieproblemen. Er is daarbij vooral veel aandacht voor de moeizame relatie tussen Nate en Lisa, die samen verwoede poging doen hun dochtertje op te voeden. Hun problemen worden als het ware door de verdwijning van Lisa ‘opgelost’. In het recent in Nederland op dvd verschenen vierde seizoen wordt het lichaam van Lisa gevonden. Het seizoen begint met het gesteggel over haar schamele resten. Nate en Brenda krijgen weer contact, Claire raakt tijdelijk in de ban van een lesbische vriendin en Ruths nieuwe echtgenoot wordt paranoïde. Er zitten enkele zeer sterke afleveringen in dit seizoen (vooral aflevering 5, waarin David gekidnapt wordt door een lifter, is bijzonder overtuigend), maar opnieuw geldt dat niet elke aflevering het niveau van de eerste twee seizoenen haalt.

Uitvergroting

Six Feet Under kent veel pluspunten. De serie is uitzonderlijk mooi vormgegeven, kent legio interessante personages die bovendien door uitstekende acteurs worden vertolkt, en weet enkele fundamentele vragen aan de orde te stellen en hopelijk ook bespreekbaar te maken. Desondanks bevat de serie ook wel enkele minpunten. Het grootste bezwaar dat tegen Six Feet Under gemaakt kan worden, is dat de makers soms geen maat weten te houden. Elke aflevering is een uitvergroting van de werkelijkheid en er is sprake van een voortdurende crisis. Op zich is dit begrijpelijk aangezien het alledaagse leven weinig interessante televisie oplevert, maar de dramatiek wordt nu soms wel heel erg opgeklopt. Het ietwat ongeloofwaardige einde van het vierde seizoen (dat ik hier nog niet zal verklappen) is daar een uitstekend voorbeeld van.

Reading Six Feet Under

Lange tijd werd televisie slechts gezien als vermaak zonder inhoud. De laatste tijd is deze houding aan het veranderen. Dit komt deels doordat de kwaliteit van sommige tv-series steeds verder stijgt en deels doordat mediastudies steeds meer in de mode komen. Ook Six Feet Under heeft zich in deze belangstelling mogen verheugen. Zo verscheen bij de Amerikaanse uitgeverij I.B. Tauris onlangs Reading Six Feet Under: Tv to die for. Dit boek bevat zestien ietwat academische en hoogdravende essays, waarin de verschillende aspecten van Six Feet Under uitgebreid belicht worden. Het eerste en meest interessante deel gaat over de manier waarop er met de dood wordt omgegaan. Six Feet Under wordt daarbij geïnterpreteerd in het licht van het magisch-realisme, waarna ook het komische, het fantastische en het groteske aan bod komen. Bovendien wordt de serie binnen de traditie van de American Gothic geplaatst. Het tweede deel bouwt hier op voort. In de twee andere delen komen typische mode-onderwerpen als gender naar voren en daarbij is er nogal eens sprake van modieus gewauwel en stating the obvious. Wie geïnteresseerd is in de kwesties die Six Feet Under aan de orde stelt, zal uit deze essaybundel echter zeker inspiratie kunnen putten.

Al in 2003 verscheen Six Feet Under: Better Living through Death. Dit plaatjesboek geeft interessante achtergrondinformatie bij de eerste drie seizoenen van de serie. Zo komen we veel meer te weten over de relatie tussen Ruth en Nathaniel Fisher. We krijgen brieven te zien die ze elkaar vlak na hun trouwen geschreven hebben toen Nathaniel in Vietnam diende en Ruth voor hun eerste baby zorgde. Ook staat er een hoofdstuk in uit het kinderboek Nathaniel and Isabel, dat zo’n grote impact heeft gehad op de levens van Brenda en haar broer Billy. Verder staat het vol nieuwsbrieven, krantenartikelen, brieven, foto’s, kerstkaarten, psychologische rapporten, chatsessies, et cetera. Al met al vormt het boek een erg aardige, maar niet onmisbare achtergrond bij de serie. Voor nog meer informatie kun je ten slotte terecht bij het recentelijk verschenen Six Feet Under: The Anthology, samengesteld door Alan Ball.

De boeken:
Kim Akass & Janet McCabe (red.) • Reading Six Feet Under: Tv to die for • Uitgever: I.B. Tauris • Prijs: $ 14,95 (gebonden, in plastic hoes) • 250 bladzijden • ISBN: 1-85043-809-9

Alan Ball & Alan Poul (red.) • Six Feet Under: Better Living through Death • Uitgever:: Channel 4 Books • Prijs: £16.99 (paperback) • 208 bladzijden • ISBN: 0-7522-1525-6

Alan Ball • Six Feet Under: The Anthology • Uitgever: Sensei publications • prijs: $ 12,99(paperback) • 192 bladzijden • ISBN: 0-9755-7465-5

De dvd:
Six Feet Under: seizoen 4 • Regisseurs: diverse • 2005 • 650 minuten • Warner