Film / Films

De vroege Spielberg in beeld

recensie: Duel en The Sugarland Express

Ook de grootste genieën zijn ooit klein begonnen. Dat is maar al te waar in het geval van Steven Spielberg. De meest succesvolle filmregisseur allertijden begon zijn carrière bij de televisie, waar hij eerst manusje-van-alles was voor de grote jongens en zo nu en dan een aflevering van een belegen tv-serie mocht regisseren. En toen las hij in 1971 opeens een script over een man die wordt belaagd door een truck. Duel was geboren en de wereld zou, zoals men dat zo dramatisch zegt, nooit meer dezelfde zijn.

~

Schrijver Richard Matheson kreeg het idee voor Duel op de dag dat president Kennedy werd vermoord. Op weg terug van een spelletje golf werden Matheson en een vriend achtervolgd door een bumperklevende vrachtwagen en toen ze in de berm tot stilstand waren gekomen, schreef de auteur het avontuur in een paar steekwoorden op een rondslingerende envelop. Hij werkte het idee uit tot een kort verhaal dat in Playboy werd gepubliceerd en zo onder de ogen kwam van de jonge Steven Spielberg. Deze smeekte een producent bij het tv-station ABC of hij het verhaal mocht verfilmen, en na een paar besprekingen kreeg hij het groene licht.

Een van ons

~

Een van de redenen waarom Duel zo goed werkt en nog steeds dient als inspiratiebron voor low-budget filmmakers, is dat Spielberg de hoofdgedachte van zijn verhaal geen moment uit het oog verliest: een man en een truck, meer is er niet nodig voor anderhalf uur suspense. Spielberg verspilt geen tijd aan secundaire personages of subplots, maar raast in sneltreinvaart op de ontknoping af. We weten vrijwel niets van hoofdpersoon David Mann (mooi paranoïde gespeeld door Dennis Weaver), maar het weinige dat we wel weten is genoeg om ons met hem te identificeren: hij slijt zijn dagen met een kantoorbaantje en heeft twee kinderen en een vrouw, met wie hij de avond ervoor ruzie heeft gemaakt. Mann is een van ons (hij heeft niet voor niets die achternaam gekregen), en de onbekende chauffeur tegen wie hij het moet opnemen is metaforisch gezien te vervangen door elke willekeurige tegenslag in ons leven.

Klassenstrijd

In Europa ging men zelfs nog een stapje verder toen de film in een iets langere versie in de bioscopen werd uitgebracht: verschillende critici zagen in Duel een verbeelding van de Amerikaanse klassenstrijd. Maar ondanks alle diepere lagen die je in de film zou kunnen ontdekken, is Duel allereerst een knap gemaakte en echt spannende thriller die terecht als opstapje heeft gediend voor een van de meest verbluffende oeuvres uit de Amerikaanse filmgeschiedenis.

Nog een achtervolging

~

Voordat Spielberg vier jaar na Duel definitief doorbrak met Jaws, maakte hij nog het vrijwel vergeten Sugarland Express. Goldie Hawn speelt in dit op feiten gebaseerde verhaal Lou Jean Poplin, die haar man uit de gevangenis helpt ontsnappen om hun baby terug te krijgen. Op weg naar het dorpje Sugarland gaat het al fout als ze worden aangehouden door een politieagent. Ze kidnappen de man in zijn eigen wagen en ontketenen zo een massale achtervolging door de zuidelijke onderbuik van Amerika.

Coen Brothers

Hoewel de film genoeg actie bevat, heeft Sugarland nog genoeg andere elementen om boven het niveau van de gemiddelde actiefilm uit te stijgen. Het eerste uur is bijna een Coen Brothers-achtige komedie, terwijl de film naar het einde toe – als de situatie nijpender wordt – steeds ontroerender begint te worden. Spielberg maakte later nooit weer een film waar actie op zo’n natuurlijke manier wordt gecombineerd met humor en tragiek, en The Sugarland Express is daarom essentieel materiaal voor fans van Spielberg en cinema in het algemeen.

Sugarland werd deze week tegelijkertijd met Duel uitgebracht op dvd, en het is daarom des te verrassender dat Duel wèl een paar mooie extra’s bevat, maar Sugarland helemaal niets. Het is een klein smetje op een duo waar verder niets op aan te merken is.