Film / Films

Gevangen in duisternis en licht

recensie: Un prophète

Un prophète zal voor velen de eerste kennismaking zijn met het werk van de Franse regisseur Jacques Audiard, die eerder De battre mon coeur s’est arrêté, Sur mes lèvres en Un héros très discret maakte. Met Un prophète bewijst Audiard dat hij een sterke eigen signatuur heeft ontwikkeld. De film is een groots gevangenisdrama waarin, zoals in zijn eerdere films, een outsider zich een weg baant door een harde werkelijkheid.

Malik (een sterke Tahar Rahim in zijn eerste grote rol) belandt in het begin van Un prophète in een grauwe Franse gevangenis. Zijn achtergrond wordt niet belicht maar zijn gevangenschap vormt de basis voor de uitdieping van zijn karakter. Om te overleven in de bajeswereld valt Malik al snel onder de harde hand van Corsicaanse criminelen. Hij wordt gedwongen om een gevangene te vermoorden, maar heeft daar zichtbaar moeite mee. Vervolgens wordt hij iemand die voor de Corsicanen klust, binnen en buiten de bajes. Er ontstaat een complexe band tussen hun leider (een dreigende Niels Arestrup uit De battre mon coeur s’est arrêté) en Malik. Ondertussen bouwt Malik ook contacten op met Noord-Afrikaanse criminelen en werkt hij zich op in het circuit. Dit leidt echter tot een onvermijdelijke botsing met zijn Corsicaanse beschermheer.

Poëtisch realisme

~

Audiard heeft een manier van filmen die op het eerste gezicht rauw en realistisch is. Door het gebruik van niet-professionele acteurs bestaande uit ex-gedetineerden en een grimmige set die nagebouwd is in een verlaten fabriek, voel je je als kijker al snel opgaan in een gesloten wereld van cellen en nauwe gangen. Als contrast gebruikt Audiard een sterke, maar spaarzaam opdoemende soundtrack. Op het visuele vlak is er een openheid van licht en kleur in scènes die gefilmd zijn als Malik zich voor het eerst buiten de gevangenismuren begeeft. Het gevoel van vrijheid en opluchting is daarbij gelijk tastbaar. Wat afwijkt van het realisme is het gebruik van een vermoorde gevangene die opduikt in Maliks dromen en dienst doet als een soort geweten. Un prophète past in dat opzicht ook in de traditie van het Franse poëtische realisme uit de jaren dertig, waar een rauwe werkelijkheid en criminele buitenstaanders op een esthetische wijze werden uitgebeeld op het witte doek.

In het genre van de misdaadfilm doet de film denken aan Scarface en The Godfather: Part II, waarin de hoofdpersoon zich op moet werken. Un prophète is echter geen glamoureuze of sexy verbeelding van het criminele bestaan. Wat wel terugkomt in de film zijn de etnische scheidslijnen die door de gevangenispopulatie lopen en die bendes inkaderen. Criminelen hechten, als we de film moeten geloven, veel waarde aan etnische komaf als een basis van vertrouwen. Dit bestaan is echter ook onderhevig aan globalisering en de macht van geld. Un prophète toont door Maliks opkomst hoe een hechte groep van Corsicanen plaats moet maken voor tegenhangers uit Noord-Afrika. Malik staat tussen de groepen als een persoon die eerst gedwongen mee moet doen, maar zelf meer macht krijgt door als individu sluw te handelen.

Charisma

~

Net als veel personages in Audiards voorgaande films is Malik een buitenstaander die zijn eigen weg moet zoeken. Rahims Malik is in zijn charismatische intensiteit vergelijkbaar met Romain Duris in De battre mon coeur s’est arrêté. In het oeuvre van Audiard is Un prophète echter niet zo ambitieus als Un héros très discret, waarin hij verschillende stijlen hanteert om het verhaal te vertellen van een opportunist tijdens de Tweede Wereldoorlog. Die film wist op humoristische, maar ook kritische wijze het beladen Franse oorlogsverleden te behandelen. Un Prophète is niettemin een sterke auteursfilm die Audiaurd terecht in het pantheon van Franse meesterfilmers zal plaatsen.