Han Nefkens bezit geen kunst

Mecenas is de gebruikelijke term voor een persoon die een deel van zijn doorgaans aanzienlijk vermogen besteedt aan het ondersteunen van kunstenaars of kunstinstellingen. Museum Boijmans kent net als vele musea een lange traditie van bijdragen van particuliere verzamelaars en schenkers. Han Nefkens (Rotterdam, 1954) past echter maar gedeeltelijk in deze traditie. Hij noemt zichzelf liever een kunstactivist. Hij zorgt niet alleen voor financiële ondersteuning bij het verwerven van kunstwerken, maar is bij voorkeur ook actief betrokken bij de conceptie en de geboorte.

Publicatie en presentatie

Ter gelegenheid van Nefkens 10-jarig mecenaat verscheen de publicatie Han Nefkens – 10 jaar mecenas. Hierin zijn de vele kunstprojecten die dankzij hem het levenslicht zagen opgenomen onder begeleiding van persoonlijke aantekeningen van Nefkens zelf. De publicatie wordt vergezeld door een gelijknamige presentatie. De wanden van de ruimte achter de garderobe in het gratis toegankelijke entreegebied zijn beplakt met afbeeldingen en publicaties. Via een van de drie grote beeldschermen maakt de bezoeker kennis met de mecenas; opvallend eenvoudig vertelt hij vanuit zijn huis in Barcelona aan Hanneke Groenteman over zijn drijfveren.

De zeven pijlers van de H+F collection

De andere twee beeldschermen tonen mensen die betrokken zijn bij de zeven pijlers van H+F, de naam waaronder Nefkens zijn internationale activiteiten schaart. Zo vertelt een jonge Colombiaanse curator bijvoorbeeld vanuit FRAC (Fonds regionaux d’art contemporain) Nord-Pas de Calais (Duinkerken, Frankrijk) over de ervaringen die ze kan opdoen dankzij de H+F Curatorial Grant en licht modelector José Teunissen de achtergronden van het experimentele modeproject Fashion on the Edge toe.

ArtAids
Nefkens combineert zijn liefde voor kunst met zijn verlangen het stigma rondom HIV en Aids te doorbreken. Een deel van de zeven pijlers zijn ondergebracht in de stichting ArtAids, waar vanuit kunstopdrachten en tentoonstellingen gewerkt wordt aan de vergroting van de bespreekbaarheid wereldwijd. Zo ontstond bijvoorbeeld het project More to love in Thailand.

Shirana Shahbazi, Jeff Wall, Pipilotti Rist en vele anderen
Ondertussen vullen de presentaties in de rest van Museum Boijmans van Beuningen het verhaal van het kunstactivisme van Nefkens in alle stilte aan. Want een deel van de collectie werken van Shirana Shahbazi had daar zonder zijn inmenging niet gehangen, de ronde kinderportretten van Jeff Wall waren wellicht in een depot beland en wat had de bezoeker van het Boijmans moeten doen als de kunstmoeheid toesloeg en Pipilotti Rist geen relaxinstallatie had gebouwd in het trappengat?

We don’t have to make a profit
De Zwitserse videokunstenaar Rist verschijnt ook in de presentatie in het entreegebied en vertelt met groot enthousiasme over Nefkens betrokkenheid. Ze zegt daarbij iets cruciaals. Nefkens investeert in iets dat nog volkomen onbekend is en wellicht zelfs zal mislukken. Maar omdat de economische waarde voor hem onbelangrijk is, helpt hij de kunstenaar zich zo vrij mogelijk te ontwikkelen.

Kunstactivisme volgens Nefkens
De presentatie in het entreegebied biedt, naast een globale indruk van de projecten, ook een warme kennismaking met Han Nefkens zelf. Er ontstaat een beeld van een uiterst betrokken en genereus man. Opvallend is zijn werkwijze waarin bezits- of geldingsdrang geen rol lijkt te spelen. Volgens Nefkens is het dan ook niet mogelijk kunst te bezitten, ook al is het aangekocht. Zijn drang om de dingen die hij mooi vindt te delen en door middel van samenwerking de eenzaamheid op te heffen zijn zijn twee belangrijkste drijfveren.  

Natuurlijk is het wenselijk noch mogelijk dat het particuliere mecenaat de overheidssubsidies vervangt, inspirerend en hoopgevend is het verhaal van de onbaatzuchtige kunstactivist Han Nefkens wel.