Van iets wegdoen word je rijker

Een van de leden, Tommi Brem, hield een blog bij over zijn ervaringen als beginnend kunstverzamelaar. Nu hij inmiddels geen beginnend verzamelaar meer kan worden genoemd, gaat hij een nieuwe uitdaging aan: een verzamelaarsduel met Schwarm. Dit is afgelopen juni begonnen en zal duren tot en met 3 juni volgend jaar wanneer de winnaar wordt uitgeroepen. In deze periode zullen zij steeds het werk dat zij door een ruil verkregen hebben, aanbieden voor een volgende ruil. Het eerste werk dat werd aangeboden was van Jonathan Monk; beide verzamelaars hadden dit in hun collectie. Brem heeft inmiddels zijn eerste ruil gemaakt, Schwarm wacht nog op een geschikt aanbod.

Hoe kwamen jullie op het idee van dit duel?

Christian Schwarm: ‘Eigenlijk is het een combinatie van twee ideeën. Ik nam eens deel aan een aantal discussies over het herstructureren van collecties en het afstand doen van kunst. Ik dacht dat het heel normaal was, op een gegeven moment afstand doen van een kunstwerk. Maar niet iedereen denkt er zo over. Sommige verzamelaars vinden juist dat een echte verzamelaar nooit afscheid mag nemen van een kunstwerk. Nooit.’

Tommi Brem: ‘Later keek ik naar een documentaire over een jongen die een rode paperclip ruilde voor een huis, door elke keer met iets ‘groters en beters´ te ruilen bij elke ruil. Het kostte hem één jaar en veertien ruilbeurten.’

CS: ‘Neem die twee dingen samen, voeg daar aan toe dat Tommi en ik dezelfde editie van een werk van Jonathan Monk bezitten, de bereidheid om iets nieuws te proberen, en daar heb je het: The Collector’s Duel.’

Je doet nu afstand van één van je werken. Heb je ooit eerder een werk uit je collectie verwijderd, door het te ruilen of te verkopen?
TB: ‘Nee, voor ons beiden is dit de eerste keer. Ik begon pas een jaar geleden met verzamelen. Toch ben ik wel gewend om afstand te doen van dingen. Ik heb mijn verzameling Matchbox modelauto´s gedeeltelijk verkocht om platen te kopen en ik verkocht delen van die platencollectie om hedendaagse kunst te kunnen kopen. Ik zie dat als een natuurlijk, gezond proces.’

Wat wil je bereiken met dit Collectors’ Duel?

CS: ‘Het doel is om de band met andere verzamelaars aan te halen, om nieuwe werken en kunstenaars te ontdekken en om te kijken waarom de één bereid is een aanbieding te accepteren terwijl de ander hem afwijst. Het is een educatief, psychologisch proces dat zowel spannend als pijnlijk is. Tommi heeft zijn Monk al geruild. Ik weet dat hij van dat stuk hield, maar ik weet ook dat hij de multiple van Günther Uecker waarvoor hij het heeft geruild, meer waardeert. Dus ik denk dat hij het als een verbetering beschouwt. En ik ben er zeker van dat de andere verzamelaar, Christian Pfaff, die nu het werk van Monk in zijn bezit heeft, dat ook vindt. Beiden hebben iets verloren, beiden hebben iets gewonnen. Allebei komen ze er beter uit.’

Wat verwachten jullie van het duel?
TB: ‘Ik verwacht dat het een hoop werk wordt. De eerste ruil lijkt dat te bevestigen. We moeten onderzoek doen naar de kunstenaars van wie ons werk wordt aangeboden en naar de originaliteit van de objecten. En we moeten kijken of de ruil logistiek haalbaar is. Op basis van dat totaalpakket nemen we een beslissing. Maar ik verwacht ook dat het duel een hoop plezier oplevert.’

CS: ‘Ik denk dat we veel nieuwe verzamelaars zullen ontmoeten en dat we de relaties binnen onze netwerken verstevigen. Maar ik sta ook open voor kritische opmerkingen. En wie weet, misschien krijgen we na dit artikel wel enkele interessante aanbiedingen!’

Is het normaal dat verzamelaars werken met elkaar ruilen?
TB: ‘Er is meer aandacht voor de verkoop van kunstwerken omdat kunst dan wordt verruild voor geld. Als het werk van eigenaar verandert voor een groot geldbedrag, dan is het algemene publiek hierin geïnteresseerd. Uitwisselingen tussen verzamelaars komen echter ook voor en ik denk dat dit een zeer respectvolle manier is om je eigen collectie te hervormen, simpelweg omdat één kunstwerk wordt afgewogen tegen het andere.’

Kan iedereen met jullie wedstrijd meedoen, en hoe?
CS: ‘We hebben drie regels. A: Wij mogen alleen hedendaagse kunst ruilen. Dus geen Picasso’s, geen ontroerend goed. B: We mogen alleen ruilen met verzamelaars van hedendaagse kunst. Dus niet met bijvoorbeeld kunstenaars. En C: We moeten elke activiteit publiek rapporteren. Elke verzamelaar van hedendaagse kunst kan ons een aanbod doen. Check gewoon de ‘Status’ pagina op het blog en schrijf dan een reactie of e-mail. Het is echt zo eenvoudig.’

Hoe denken kunstenaars over dit concept, met name Jonathan Monk?
CS: ‘We hadden toevallig de gelegenheid om er met Jonathan over te spreken, kort geleden in Berlijn. Hij vond het een goed idee. Ik denk dat het in zijn geval ook bijzonder is, omdat zijn werk vaak een relatie aangaat met de verzamelaar, het werk smeekt als het ware om een interventie. Maar ik kan me wel voorstellen dat sommige kunstenaars het idee verschrikkelijk vinden.’

Tommi, je zei op de website dat het aan het eind niet gaat om het grootste werk. Wat maakt de winnaar dan tot winnaar?
TB: ‘We hebben geen vastgestelde eisen om de winnaar te bepalen. We moeten zien wat er gebeurt. Er is wel het idee om een onafhankelijke derde partij te vragen om een oordeel over de twaalf maanden van het ruilen te geven. De ontwikkeling van de ruilen en de laatste uitkomst moeten uiteindelijk bepalen wie heeft gewonnen. Het klinkt nogal schetsmatig, maar we willen het niet beperken tot geldelijke waarde. Dat zou saai zijn.’

Wie denk je gaat winnen?
CS: ‘Ik.’

TB: ‘Ik ga de laatste ruil maken op 3 juni 2010 zodat ik zal winnen.’

CS: ‘Nee, serieus. We zullen er uiteindelijk beiden als winnaars uitkomen. Maar, het zal spannend worden, laten we gewoon maar zien wat er gaat gebeuren.’