Overleven in Bombay

Het is een logisch moment om Salaam Bombay! uit 1988 uit te brengen. Het publiek heeft de overweldigende beelden van de Indiase sloppenwijken uit Slumdog Millionaire immers nog vers in het geheugen zitten. Salaam Bombay! werd eveneens op locatie gefilmd met veelal onervaren acteurs. De verschillen zijn echter ook duidelijk: Slumdog Millionaire is vele malen meer enerverend, zowel qua verhaal als qua cinematografie, aankleding en soundtrack. Salaam Bombay! komt uit de tijd dat derde wereldproblematiek nog serieus diende te worden genomen en niet gold als een leuk decor voor een spetterende film. Anders gezegd: hij is stukken saaier.

Oubollige synthesizers

Ster van de film is hoofdrolspeler Shafiq Syed, een vertederend jochie dat probeert te overleven in de straten van Bombay. Deze Krishna, zoals het personage heet, wil het liefste terug naar het dorp waar zijn ouders leven, maar daarvoor heeft hij vijfhonderd roepies nodig. Met een baantje als theejongen probeert hij het geld bij elkaar te krijgen. Maar in een omgeving vol drugsverslaving en prostitutie is het bijna onmogelijk om niet bestolen te worden, vooral als je zo naïef en goedhartig bent als Krishna.

De hoofdrolspeler is verbluffend naturel, maar de bijrollen doen denken aan de soms groteske Bollywoodschurken. De oubollige synthesizermuziek die met name de sentimentele gedeeltes begeleidt, doet de film geen goed. Al dacht men daar in de jaren tachtig wellicht anders over. Tenslotte roept de verhaallijn over Krishna’s volwassen vriend Chillum de nodige twijfels op. Chillum is verslaafd aan wiet, als de ondertitelaar tenminste geen steekje heeft laten vallen. Zo verslaafd dat hij last krijgt van ernstige afkickverschijnselen en hij ten slotte zelfs het loodje legt als hij te veel rookt. Als rechtgeaarde Nederlander vraag je je onwillekeurig af of wiet werkelijk zo veel effect heeft. Dat hebben ze ons toch altijd anders bijgebracht.

Ongeromantiseerd straatleven

De grootste verdienste van regisseuse Mira Nair, die voor Salaam Bombay! de Camera d’Or voor de beste debutant won op het filmfestival van Cannes, is dat ze de wereld van de straatkinderen nooit romantiseert. Het script is een combinatie van de belevenissen van verschillende echte straatkinderen die Nair interviewde. Bijna als een documentaire worden de hoofdrolspelers gevolgd in hun strijd om te overleven. De kans dat ze ooit een ander bestaan zullen kennen is klein maar, zo benadrukt Nair, niet onbestaanbaar.

De carrière van Mira Nair heeft zich sinds Salaam Bombay! bevredigend verder ontwikkeld, met onder andere de prachtige boekverfilming The Namesake als resultaat. Het is goed dat er weer eens aandacht wordt besteed aan haar oudere werk, dat de tand des tijds best heeft weerstaan. Jammer dat er geen extra’s op de dvd staan. Het zou bijvoorbeeld interessant zijn om te weten te komen wat er van de piepjonge acteurs geworden is. Zouden ze net als de Slumdog-hoofdrolspeler uit hun sloppenwijk zijn gezet, of verging het hen beter?