Klederdracht 2.0

Vivianne Sassen, campagnebeeld

De tentoonstelling markeert het 60-jarig jubileum van het Zuiderzeemuseum. Het is tegelijkertijd de afscheidstentoonstelling van scheidend directeur Erik Schilp, die het nieuwe nog te bouwen Nationaal Historisch Museum gaat leiden. Onder zijn bewind veranderde de koers van het Zuiderzeemuseum fundamenteel. Was het tentoonstellingbeleid eerst toegespitst op de leefwereld in de Zuiderzeegemeenschappen rond 1880-1932, de blik is nu gericht op het leggen van verbanden tussen heden en verleden. In deze expositie is dat op het gebied van mode, waarbij ook sieradenontwerpers, stylisten en fotografen een plek hebben. Een kleine veertig kunstenaars werden door gastconservatoren en modeontwerpers Alexander Slobbe en Francisco Benthem uitgenodigd. Zij lieten zich inspireren door de museumcollectie en vertaalden deze inspiratie in een hedendaags ontwerp.

Inspiratie

Francis Willemstijn, Collier Haar

De inspiratie doet zich op diverse manieren gelden. Veel ontwerpers roemen het verfijnde handwerk en het geduld waarmee het naaiambacht werd uitgeoefend. Het eindeloze vouwen bijvoorbeeld, dat Ferdinand Schmeits toepaste op zijn jurk is geïnspireerd op de Hollandse zwart-wit tegelvloer. Sjaalvesten, plooibroeken en halsdoeken zijn vertalingen van drachtelementen naar het eendentwintigste-eeuwse modebeeld. Een belangrijk kenmerk van de dracht was het dragen van sieraden. Ted Noten giet de gouden oorbel in de vorm van een iPod-miniatuur. Francis Willemstijn gebruikte haar, git, glas, zilver en textiel voor een gitzwart fijnmazig ‘haarcollier’. Hedendaagse oorijzers van Elisabeth van der Helm sieren de hoofden van de poppen

Bloemen

Caroline Fuchs, Appeltjes van Oranje. Foto: Willem van der Zel

Dessins vormen eveneens een inspiratiebron. Het Staphorster stipwerk komt terug in een heuse plissé-installatie van Mattijs Berger. Ook bloemmotieven lenen zich uitstekend voor hedendaagse dracht. De ’07-’08 collectie Fashion Show van Viktor en Rolf bevat een jurk met traditioneel bloemendessin. In de zaal ‘bloemstuk’ blijken de gracieuze gekleurde creaties van wijlen Percy Irausquin, die de vrouw dikwijls gelijkstelde aan de bloem, verrassend goed te passen in de bloementraditie. Een andere insteek hanteert Caroline Fuchs. In de themazaal ‘appeltjes van oranje’ combineert zij hedendaagse kinderkleding met klederdracht. Ze verzamelde bontgekleurde folkloristische kledingstukken van het Nederlandse kledingmerk Oilily en verfde deze zwart om een nieuwe gelaagdheid te creëren.

Dimensies

Zaal Bloemstuk, met modeontwerpen van Percy Irausquin en sits-levensboom van Frank Bruggeman. Foto Willem van der Zel
Gejaagd door de Wind  is een tentoonstelling van ontwerpers. Misschien is dit de reden waarom het beeld bepalend is en tekst en uitleg grotendeels achterwege is gelaten. Het mist aan context. Zelfs voor de minimale tekstbordjes moet de bezoeker soms diep door de knieën gaan. Soms is het niet duidelijk of je te maken hebt met een hedendaags ontwerp of een museumstuk. Het buitenmuseum geeft op zijn beurt wel context aan de stukken, op een geheel eigen manier. Door mode te integreren met de omgeving wordt het een vorm van landschapskunst. In de Wieringer kapel, een centrale plek in de vissersgemeenschap, staat een bruidspaar opgesteld van Jan Tamineau voor een ‘boerenbruiloft’. Verspreid over het terrein staan billboards met scènes uit het leven van toen, in een eigentijdse interpretatie. Winterhanden van Miep Jukkema, een compositie in rood- wit-blauw, straalt koelte en warmte tegelijk uit en laat zich bijna met een stilleven vergelijken. Het tafereel kan zich makkelijk in een van de huisjes in het buitenmuseum hebben afgespeeld.

Studiemateriaal

Miep Jukkema, Winterhanden

Blikvanger in het buitenmuseum is de rij van honderd poppen op de dijk. Vijftig studenten van verschillende Nederlandse modeopleidingen zijn dagen in de weer geweest met weerbestendige zwarte stof. Onder leiding van de gastconservatoren maakten zij in sneltempo stukken op basis van traditionele dracht. Ook in het binnenmuseum laten de studenten hun skills zien. Met het Genemuider vlechtwerk als uitgangspunt maakten zij objecten van riet. De nylon creatie Sexy Basketry  is een inventieve en originele vertaling. Dat geld zeker ook voor Roodkapje, waarbij de mand van het sprookjesfiguur in de jurk is geïntegreerd.

Jan Tamineau, Bruidspaar. Foto Willem van der Zel

Gejaagd door de Wind is een mooie onderzoekende tentoonstelling die verschillende disciplines bij elkaar brengt en bruggen slaat tussen heden en verleden, topontwerpers en studenten. De herontdekking van het Hollandse erfgoed is overigens niet zo nieuw als het lijkt. Interieurontwerpers, die niet in de tentoonstelling vertegenwoordigd zijn, waren er al een tijdje mee bezig. Hun werk is, net als dat van Viktor &  Rolf, Spijkers en Spijkers en de gastconservatoren Van Slobbe en Benthem, al door diverse Nederlandse musea aangekocht.