Absurde stripfiguren in bizarre omgeving met alledaagse avonturen

Het publiek schiet bijna ogenblikkelijk in de lach als de lampen aangaan op het toneel. In een witte ruimte die iets wegheeft van een ruimteschip staan vier belachelijk ogende mensen. Alle vier zien ze er hetzelfde uit, identiteitsloos. Ze dragen grote pruiken die een uitstekende gelijkenis vertonen met het welbekende kapsel van koningin Beatrix en hebben een immense kont en bochel gestoken in een groen pakje met daaronder knalrode puntschoenen.  Zijn wij dit in de toekomst?

Door de gesprekken die ze met elkaar voeren krijgt het lege decor context. Althans, gesprekken zijn het amper te noemen. Men luistert naar een aaneenschakeling van hilarische, soms loze opmerkingen die men niet altijd even snel in het openbaar hard op zou willen zeggen. De mimiek van de acteurs is voortreffelijk, juist door de afwezigheid ervan. De gezichtsuitdrukkingen blijven neutraal en alle zinnen worden er welhaast monotoon uitgeknepen. Dit versterkt de tekst en maakt alles nog komischer.

Ongerijmde bewegingen

Als gedeserteerde Oempa Loempa’s schuifelen de acteurs heen en weer over het toneel. Lichtelijk onbeholpen kijken ze om zich heen. De motoriek van de acteurs is zo mogelijk nog meer ongerijmd dan de teksten. Soms huppelt er een spastisch op de groep af, of gaat er een tegen de muur staan aankijken terwijl zij haar monoloog vervolgt. Een van de personages legt uit hoe zijn pornofilm opgenomen moet worden: ‘De camera zwenkt naar die hoek, maar daar staat dus niemand, dus zwenkt ie weer terug.’ Het mooie van absurditeiten is dat ze bij iedereen een andere associatie oproepen. De lachsalvo’s gaan in golfbewegingen door het publiek heen.

Desondanks realistisch

Ondanks de absurde setting zijn sommige opmerkingen bijzonder raak: ‘Op hoeveel foto’s en video’s van Japanse toeristen sta je wel niet op de achtergrond?’ Dat zet een mens toch even aan het denken. Ook de harde opmerkingen zijn niet van de lucht. Zoals het zoontje wiens vader kanker heeft en dit aan de baas komt vertellen, die droog antwoordt: ‘Nou, zo wil ik ook wel kanker hebben.’ Als toeschouwer moet je bestand zijn tegen zulke zwartgallige humor, maar een liefhebber van Gummbah weet hopelijk wat hij of zij kan verwachten. Het is confronterend maar eveneens openbarend dat een groot gedeelte van die futiliteiten op minder extreme manier ook in het dagelijkse leven voorkomt. Op TV bijvoorbeeld, bij een talkshow of tijdens de bingo op een cruiseschip.

Verlevendiging van een tweedimensionale wereld

De wereld is irrationeel en niet vatbaar voor interne logica, deze stelling is kenmerkend voor absurdisme en eveneens kenmerkend voor het werk van Gummbah: grof getekende, vaak lelijke mensen die in extreme situaties heel gewoon handelen. Zoals het stripje van de man die in zijn ondergoed op bed zit te bellen met een rokende smurf naast hem. ‘Natuurlijk heb ik niks tegen smurfen, maar het gaat erom dat ik om een niet-rokend, blond meisje heb gevraagd.’ Theatergroep Carver heeft de personages uit de strips van Gummbah compleet tot leven laten komen en ondanks hun bespottelijke voorkomen uitstekend aannemelijke eigenschappen weten toe te kennen, die we wel degelijk in onze wereld kunnen plaatsen.

Zoals de titel het al zegt: het eeuwig menselijke. Of we jarenlang op een ruimteschip door het heelal dolen of inderdaad de drie weken op een cruiseschip volmaken, we zullen nooit ontsnappen aan die typische situaties waarin we typische mensendingetjes doen en zeggen. Toneelgroep Carver drukt ons op een scherpe, geestige manier met de neus op de feiten.

Te zien tot en met 30 mei.