Klaagzang

De tienjarige Zlatan Pierciz woont begin jaren negentig in een Bosnisch bergdorp. De zoveelste Balkanoorlog staat op het punt te beginnen, als er een schijnbaar ontzield lichaam van een jonge vrouw wordt gevonden. Ze ligt in haar zomerjurkje met blauwe bloemen op het asfalt, wanneer de jonge Zlatan haar nieuwsgierig nadert.

Ik herinner me geen emoties. Ik was niet bang, verdrietig, helemaal niets. Alleen nieuwsgierig, dat ik haar aan wilde raken. Daarvoor pakte ik een stokje, zoals ik gewend was bij het peuteren in een koeienvlaai, om te kijken of de vliegen er al eitjes in hadden gelegd waaruit larven kropen.

Dan krijgt Zlatan een oorvijg van zijn moeder en ziet hij het meisje met de jurk niet meer terug. De volgende dag is ze verdwenen. Niemand weet waar naar toe. In de jaren daarna komt het meisje steeds terug in de dromen van Zlatan, die samen met zijn familie de oorlog heeft doorstaan. Verkrachting, zuivering en moord bleven zijn dorp bespaard. 

Hollands
Na het gymnasium gaat Zlatan naar de politieacademie. In zijn derde jaar mag hij stage lopen in Nederland en hij keert nooit meer terug naar zijn vaderland. Nadat hij twee studies aan de Vrije Universiteit met vlag en wimpel afrondt, begint Zlatan een echte Nederlander te worden. Zijn op- en aanmerkingen op de meest onbenullige nationale en internationale aangelegenheden spatten van de bladzijdes. De politieke moorden op Fortuyn en Van Gogh, carrièreplanning, fietsen in Amsterdam, Srebrenica en het werken bij de overheid, niets ontgaat de klagende Zlatan. Je kan wel stellen dat hij perfect is geïntegreerd. Dan moet een oud-dorpsgenoot terechtstaan voor het Joegoslavië-tribunaal. Zlatan woont het proces bij en ineens vallen de puzzelstukjes op hun plaats. Op het traumatische blauw uit zijn jeugd valt een nieuw licht.

De vrouw met de blauwe bloemen is een idee met veel potentie. Dat Scholten dat niet heeft benut, is erg jammer. Niet alleen voor hem, maar ook voor de lezer. In het begin is het verhaal een aaneenschakeling van losse eindjes waarin structuur ontbreekt. Dat Scholten wel degelijk kan schrijven, bewijst hij in het laatste deel van het boek. Daarin voert hij vakkundig de spanning op en hanteert hij een soepele schrijfstijl die plezierig leest. Ook de historische feiten over de Balkanoorlog geven het verhaal een meerwaarde. Het boek schiet echter op verschillende punten tekort, waardoor de lezer niets anders rest dan klagen over de gemiste kans van de auteur. Maar goed, klagen is geheel in de geest van Zlatan.