De arrogantie van een wereldmacht

Atropa is een subtiele en stijlvolle aanklacht, ditmaal niet zoals in Mefisto en Wolfkers tegen de grote machthebbers uit de geschiedenis, maar tegen de (actuele) huichelarij van het democratische Westen; het wolfje in schaapsvacht.

Schrikbewind van Atropos

De setting van dit waanzinnige oorlogsverhaal is Troje waar Agamemnon het offer van zijn dochter Iphigeneia en de schaking van Helena hardhandig wreekt uit voorzorg, bijgeloof, schuldbesef en blinde liefde voor zijn vaderland. Het bittere lot van Klytaimnestra wiens dochter voor het wel en wee van Griekenland geofferd is, werd door Tom Lanoye en Guy Cassiers speciaal gemonteerd aan de niets of niemand ontziende terreur die de Trojaanse vrouwen door de Grieken ondergaan om de heldenretoriek en de beschavingsdrift van Agamemnon te ontkrachten. De schoonheid van Helena als het zinnebeeld van Griekse idealen wordt misbruikt als excuus om de hoogmoed van het barbaarse Troje te bestraffen. Als sirene van die vredesmissie en als parodie op het Amerikaanse vrijheidsbeeld staat Arjan van Vliet in de gedaante van Helena, de camera in close-up op zichzelf gericht, op een sokkel in het tranendal en daagt het onontkoombaar noodlot uit. Het signaal is gegeven … de draad gesponnen … en nu is het wachten tot de schikgodin Atropos de draad helemaal doorsnijdt. Achter haar de beul en de alsmaar roder wordende zonsondergang aan zee. Het offer van Iphigeneia, de naakte maagdelijke onschuld, voltrekt zich in dit kolkend verhitte vagevuur en geeft de aanzet tot het bloedbad. Twee Trojaanse vrouwen Andromache en Hekabe (Katelijne Damen en Marlies Heuer) bewenen afwisselend de gevallenen van Troje: in staccato met zuchten, traag en snel, vol weerzin in hun stem of berustend. De scène bouwvallig … een hoop(vol) stenen.

Het kerkhof van de beschaving

Lanoye weet ook hier weer de pijn, de haat en de wraakgevoelens schitterend te verwoorden, maar het zijn de actrices die met het beheerste ritme van hun dictie en de klank van hun stem de tekst als poëzie, filosofie en vooral als muziek doen gelden. De voorstelling gehoorzaamt consequent aan de esthetiek van het drieluik en past uitstekend in het roodblauwige filmische kader van Mefisto en Wolfkers. De filmprojecties zijn sfeer scheppend, ditmaal eerder bescheiden op de achtergrond en zijn in combinatie met de geluidsmontage op dramatische momenten vaak hypnotiserend en hartverscheurend meeslepend. Atropa is een meer dan geslaagde uitvergroting van de universele (en zeer hedendaagse) machtshonger, een demonstratie van de grootspraak en de hoogmoed van een grootmacht die hierdoor uiteindelijk zijn eigen torens omverwerpt. Hier sijpelt het gif van de collectieve oorlogswaanzin en heerst de almacht van het grote gelijk van de meerderheid ‘WIJ’. Atropa betekent tussen de regels en de projecties door wellicht de dood van onze democratie en bijgevolg het kerkhof van onze westerse beschaving. Alweer absoluut een aanrader.

Zie ook Triptiek van de macht deel 2