Tetris in de polder

Luchtfotografie is hot. Google Earth is hiervan wel het beste voorbeeld. Wie heeft niet zijn eigen huis -of die van de buren- op deze site opgezocht? Op de Zwarte Muur in het café van galerie de Melkweg in Amsterdam zijn dit hele jaar luchtfoto’s van Marco Van Middelkoop te zien. Het thema van de tweede expositie van zijn werk is ‘The boxes we live in’, oftewel woonsituaties in Nederland.

Een van de pioniers van de luchtfotografie is de Franse fotograaf Nadar (1820-1910). Vanuit een luchtballon nam hij enigszins onscherpe foto’s van onder andere de Arc de Triomphe. In deze tijd, de jaren zestig van de negentiende eeuw, moest de fotografie zich als serieuze kunstvorm nog bewijzen. Fotografen stortten zich op experimenten, zoals het fotograferen vanuit de lucht,  om de kunstwereld te overtuigen van het wetenschappelijk en artistiek belang van de fotografie. Lange tijd heeft de luchtfotografie zich niet ontwikkeld. Pas in de twintigste eeuw legden fotografen zich er weer op toe. Nu is het een echte discipline binnen het medium van de fotografie die vertegenwoordigd wordt door -naast Marco van Middelkoop- onder meer Gerco de Ruijter en Karel Tomeï.

Tetris

Vinex locatie Ypenburg. Elke kleur huis is van ander materiaal gemaakt. Zo zijn de rode huizen van dakpannen gemaakt.

Van Middelkoop (1963) is een succesvolle beoefenaar van het genre. Voor zijn bedrijf Aerophoto-Schiphol werkt hij veel in opdracht. Daarnaast maakt hij ook in zijn vrije tijd foto’s. Van die laatste categorie hangen gedurende dit gehele jaar, verspreid over vier exposities met verschillende thema’s, foto’s in het Melkweg café. Tijdens de eerste expositie stonden de ‘ontmoetingen tussen land, licht en water’ centraal, nu wil de kunstenaar wijzen op de ‘dozen’ die wij Nederlanders bewonen. De luchtfotografie van Van Middelkoop blijkt bijzonder geschikt voor een andere blik op ons kikkerland. Geen molentjes en dijken, maar woeste rivierlandschappen tijdens de eerste expositie. En uit deze tweede serie foto’s die nu getoond wordt, blijkt pas hoe lelijk die woonblokken van bovenaf gezien eigenlijk zijn. Qua patroon kun je er een grappig spelletje tetris in ontdekken, maar je zou er niet willen wonen.

Aandachttrekker

Dakterrassen op het Java-eiland Amsterdam

De foto’s uit deze serie vallen niet op door een geweldige belichting of compositie. De andere luchtfotografen, Tomeï en De Ruijter, hebben met hun werk van stedelijke omgevingen laten zien hoeveel meer er mogelijk is met licht en schaduw. Hun werk wordt interessant omdat zij details isoleren en zo ritmes blootleggen. Andere beelden die zij maakten zijn juist zo abstract als een colourfield painting. Ze zijn mysterieus en maken je nieuwsgierig. Van Middelkoops’ huizenfoto’s  blinken niet uit in een dergelijke geraffineerdheid. Het is hier niet de bedoeling je te verwonderen over de schoonheid van de (aangelegde) natuur en structuur van Nederland, maar om je te verbazen over het bizarre ervan. De foto’s zijn net scherp genoeg om parasols en zwembadjes te onderscheiden. Het maakt je nieuwsgierig, niet naar de locaties, maar naar al die mensenlevens in die krankzinnig geordende mierenhoop.