Boek om muzikaal te inspireren

Vantyghem pretendeert met zijn ondertitel en zijn uitspraak achter op het boek wel heel nadrukkelijk dat zíjn lijst de lijst der lijsten is. In de recensie betweterig gaan doen door te stellen dat op sommige plaatsen betere platen gezet konden worden is niet de juiste weg. Al is dat echt wel het geval en zijn sommige van zijn keuzes discutabel. Laten we daarom maar gewoon aannemen dat dit de ultieme lijst is van alleen de schrijver zelf en dat we ons niet gaan vermoeien om daarop af te dingen. Dat maakt het lezen en ontdekken een stuk aangenamer.

Reis door het muzieklandschap

Het boek is ingedeeld in maanden; dat is geen verrassende keuze als je de omvang van een jaar neemt. Per maand is er een muziekgenre gekozen, waaruit voor elke dag van die maand een album onder de aandacht wordt gebracht. Als je het boek gaat volgen door iedere dag het album te draaien dat Vantyghem voorstelt, is een maand dus gebonden aan één genre. Zo opent het boek in januari met blues. Als eerste album worden we gewezen op King of the Delta Blues Singers van Robert Johnson. Volgens Vantyghem is dat een album uit 1961. In werkelijkheid zijn het opnames uit 1936 en 1937, die destijds op waxrollen zijn opgenomen. In 1961 werden deze opnamen uitgebracht op vinyl. En ja, dit is echt wel een essentieel album voor de blues en zeker ook voor de latere ontwikkeling van de Rock and Roll. Dus hier hebben we een waarlijke klassieker bij de hand. Daar valt helemaal niets op af te dingen!

De helden rijgen zich gemakkelijk aaneen: Muddy Waters, Howlin’ Wolf, John Lee Hooker, Jimi Hendrix, Jeff Beck, Tom Waits…. Ho wacht, Tom Waits in de blues-hoek? Ja, hij heeft onder meer ook blues-invloeden, maar hem daar neerzetten is geen logische keuze. Verderop komen we ook AC/DC tegen op 21 januari: bij de blues dus. Dat is op zijn minst opmerkelijk te noemen. Een van de bijzonderheden die we elke maand tegenkomen, is het vernoemen van een Belgische artiest. Dat verraadt natuurlijk de afkomst van de schrijver. Het is duidelijk een strikt persoonlijke mening en zo moeten we hem dan ook opvatten. Pak het boek op een dag dat je denkt: “Wat zal ik nu eens draaien?”, kijk op die datum en laat je verrassen. Je hebt op die dag dan meerdere keuzes, daar meer over in de volgende alinea. Het is een ontdekboek, een keuzeboek en een werkboek ineen. En als je het zo hanteert, kun je er veel plezier aan beleven.

Ontdek-, kies- en werkboek

Iedere dag van het jaar krijgt één pagina met een standaardindeling. Onder de kop, waar de titel, artiest, jaartal en land van herkomst zich bevinden, krijgen we eerst een inleiding op de artiest en de gekozen titel in een smeuïg verhaaltje. Daarna volgt in de linker kolom de historie van de artiest en zijn belangrijkste werk in het kort. Daaronder kiest de schrijver uit twee opties: of hij schrijft over een voorloper van het gekozen album, of hij schrijft welke artiest / album gezien kan worden als vervolg. Daar wordt dan duidelijk wie / wat geïnspireerd is door het gekozen album. Dit levert direct een tweede optie bij de vraag wat je die dag kan draaien.

In de tweede kolom kun je na het luisteren van de hoofdtip zelf aan het album een rating geven in vijf sterren. Vantyghem gaat er dus van uit dat niet alle albums door de lezer vijf sterren zullen krijgen en dat ze het dus niet altijd eens zullen zijn met zijn mening. Wat ontbreekt is een weergave van de albumhoes.

Verder vinden we in de rechterkolom de prijsnummers, die hij van het gekozen album aanbeveelt, alsmede verwijzingen naar beeldmateriaal in de vorm van speelfilms en kortere filmpjes op YouTube.
Daarna volgt een quote van de artiest zelf gevolgd door een onderbouwing van zijn keuze, zoals hij het zelf ziet: wat spreekt voor zijn keuze, wat is een alternatief en wat is er minder aan zijn keuze? Vantyghem getuigt met deze laatste rubriek op elke pagina van de nodige zelfkritiek. Dat geeft hem de credits die hij verdient. Het is een boek dat voorlopig bij mijn muziekinstallatie ligt om te inspireren en dat de afgelopen weken dan ook al vaak heeft gedaan. Het verrijkt soms mijn luisterervaring van de dag.
Ik beveel dit boek aan voor niet al te kritische muziekkenners, die de inleiding van deze recensie als basishandleiding durven te nemen.